Pergamon Antik Kenti ve Tarihi Önemi
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde çok katmanlı kültürel peyzaj alanı olarak yer alan Pergamon Antik Kenti, tarihi ve kültürel zenginlikleri ile dikkat çekmektedir. Bu antik kent, dünyada ilk psikoterapi yönteminin uygulandığı Asklepion ve İncil’de bahsedilen yedi kiliseden biri olan Kızıl Avlu gibi önemli yapıları barındırmaktadır.
Pergamon, Helenistik, Roma, Doğu Roma ve Osmanlı dönemlerine ait izleri üzerinde taşırken, Asya Kıtası’nda inşa edilen en büyük kütüphaneye de ev sahipliği yapmaktadır. Tarihte ilk parşömen üretiminin yapıldığı bu antik kentte, Kazılar Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izniyle Alman Arkeoloji Enstitüsü ekibi ve Türk uzmanlar tarafından sürdürülmektedir.
Yüzey Araştırmaları ve Önemli Buluntular
Bölgede bu yıl gerçekleştirilen yüzey araştırmalarında, Tunç Çağı’na tarihlendirilen ve tarih öncesi inanç sisteminin bir parçası olduğu düşünülerek değerlendirilen 4,5 santimetre boyunda bir mermer idol bulunmuştur.
– “Bulduğumuz İdol, Truva’dakilere Benzer”
Kazı başkanı ve Alman Arkeoloji Enstitüsü Müdürü Prof. Felix Pirson, AA muhabirine yaptığı açıklamada, modern arkeolojinin yalnızca şehir merkezlerinde değil, aynı zamanda çevresinde de araştırmalar yürüttüğünü belirtmiştir. Yüzey araştırmalarında haritalar, uydu fotoğrafları ve jeofizik etütlerden yararlandıklarını dile getiren Pirson, antik şehirlerin çevresindeki yaşamı öğrenmeye çalıştıklarını ifade etmiştir.
Bakırçay Ovası’ndaki yüzey araştırmalarının sürdüğünü belirten Pirson, şunları kaydetmiştir: “Bir höyükte bulduğumuz yaklaşık 4,5 santimetrelik mermer idol (tanrıça heykelciği) bu yılki en önemli buluntu oldu. Bu buluntu, yaklaşık 4 bin 500 yıllık bir geçmişe sahip. Küçük mermer figür, bir insanı temsil ediyor. Detayları fazla belirgin değil; ancak modern sanat eseri gibi bir görünümü var. Bu idolün, Tunç Çağı’na ait bir kült objesi olduğunu düşünüyoruz. Belki bir tanrıça ya da o bölgenin kurucusu olabilir. Bunu kesin olarak bilemiyoruz ama o dönemdeki insanlar için büyük bir anlam taşıdığı kesin. Bulduğumuz idol, Truva’daki örneklere benzerlik göstermektedir. Bu nedenle, bu ilk buluntu bizim için son derece önemli. Çünkü bu idol, bu bölgenin etrafındaki yüksek kültürel seviyeyi gösteriyor. Genel olarak Batı Anadolu’nun tarih öncesi dönemine dair fazla bilgimiz bulunmamakta. Truva’yı iyi biliyoruz ancak Bakırçay Ovası hakkında çok az bilgi sahibiydik. Böyle bir buluntu, burası için son derece önemli hale geldi. Bu idol, bu bölgenin yalnızca tarıma dayalı fakir bir alan olmadığını, aynı zamanda zengin bir kültürün var olduğunu ortaya koymaktadır.”
Tarih öncesi Bergama’ya dair çok az bilgiye sahip olduklarını belirten Pirson, özellikle erken Tunç Çağı döneminde benzer buluntuların çıkmadığını vurgulamıştır. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Pergamon Antik Kenti Kazı Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Güler Ateş de idolün, Bergama ve çevresinin belirli bir inanç coğrafyasının parçası olduğunu ifade etmiştir. Ateş, “Benzer figürlere Truva’da rastlanmakta. Bu idol, Batı Anadolu’da bulunan tipik idollerden biridir. Bizim için önemi, Bergama ve çevresinde bugüne kadar böyle bir idolün bulunmamış olmasıdır. Bu bakımdan son derece değerlidir.” demiştir.
