Sağlık Bakanlığı, son dönemde dünya genelinde endişelere yol açan maymun çiçeği virüsü hakkında kapsamlı bir rehber yayımladı. Bu rehberde, maymun çiçeği virüsünün nasıl bulaştığı ve belirtileri hakkında önemli bilgiler sunulmaktadır.
MAYMUN ÇİÇEĞİ NASIL BULAŞIR?
Rehberde, maymun çiçeği virüsünün insandan insana bulaşma yollarına dikkat çekilmiştir. Aşağıdaki maddelerde bu yollar detaylandırılmıştır:
- Uzun Süreli Temas: Enfekte bir kişiyle yakın, uzun süreli temas, bulaşma riskini artırmaktadır.
- Direkt Temas: Enfekte kişinin vücut sıvıları ile direkt temas, cilt lezyonları ile bütünlüğü bozulmuş deri veya mukozalarla doğrudan temas, bulaşma yolları arasındadır.
- Kontamine Nesneler: Enfekte kişilerden sonra cilt lezyonları ile kontamine olmuş nesnelerle yakın temas da bulaşma riskini taşımaktadır.
Bu tür temaslar genellikle aynı evi paylaşan bireylerde, kapalı alanlarda uzun süre bir arada bulunanlarda ve enfekte bireylerle kişisel koruyucu ekipman kullanmadan temas eden sağlık çalışanlarında risk oluşturmaktadır.
MAYMUN ÇİÇEĞİ BELİRTİLERİ
Virüs, PCR testi ile kesin olarak tespit edilebilmektedir. Rehberde maymun çiçeği hastalığının belirtileri de detaylandırılmıştır:
M-Çiçeği’nin kuluçka süresi, riskli temastan semptomların başlangıcına kadar olan süre, genellikle 6-14 gün olmakla birlikte 1-21 gün arasında değişiklik gösterebilir. Hayvan ısırığı veya tırmalaması öyküsü olan kişiler, dokunsal-temasla maruziyet yaşayanlardan daha kısa bir kuluçka süresine sahip olabilir.
- Klinik Tablo: Hastalık, ateş, şiddetli baş ağrısı, lenfadenopati (lenf düğümlerinin büyümesi), sırt ağrısı, miyalji (kas ağrısı) ve yoğun halsizlik gibi belirtilerle başlar. Bu belirtiler genellikle ilk 5 gün içinde belirginleşir.
- Lenfadenopati: Bu durum, ayırıcı tanıda yer alabilecek suçiçeği, kızamık ve çiçek hastalığında bu kadar ön planda olmadığından maymun çiçeği için tanıyı destekleyici bir bulgu olarak kabul edilir.
- Deri Döküntüsü: Döküntüler genellikle ateşin ortaya çıkmasından sonraki 1-3 gün içinde belirginleşir. Döküntü, gövde yerine yüz ve ekstremitelerde yoğunlaşma eğilimindedir. Yüzü (vakaların %95’inde), avuç içlerini ve ayak tabanlarını (vakaların %75’inde) etkiler. Ayrıca oral mukoza (vakaların %70’inde), genital bölge (%30) ve konjonktiva (%20) ile kornea da etkilenebilir.
- Döküntü Türleri: Döküntü, maküllerden (düz lezyonlar) papüllere (hafifçe kabarık lezyonlar), veziküllere (berrak sıvı ile dolu lezyonlar), püstüllere (sarımsı sıvı ile dolu lezyonlar) ve sonunda kuruyup dökülen kabuklara dönüşebilir. Lezyonların sayısı birkaç adet ile birkaç bin arasında değişiklik gösterebilir. Şiddetli vakalarda, lezyonlar geniş deri alanlarının soyulmasına neden olacak şekilde birleşebilir.
- Sempptomların Dağılımı: 36.506 hastada belirtilerin dağılımı, sistemik döküntü ve mukozal-genital döküntüler haricindeki vücutta döküntüleri içermektedir. Herhangi bir döküntü, bir ya da birden fazla döküntü türünü (sistemik, oral, genital veya yeri bilinmeyen) ifade etmektedir. Ayrıca, herhangi bir lenfadenopati genel ya da lokal lenfadenopatiyi ifade etmektedir.
KESİN VAKADA YAPILMASI GEREKENLER
Kesin vaka ile karşılaşıldığında, aşağıdaki önlemlerin alınması gerekmektedir:
- Enfeksiyon Kontrol Önlemleri: Standart enfeksiyon kontrol önlemleri tam olarak uygulanmalı, el hijyenine azami önem gösterilmelidir.
- Vücut Sıvıları ile Temas: Vücut sıvıları ile temas ve yakın temas önlemleri uygulanmalıdır.
- Vaka Bildirim Formu: M-Çiçeği Vaka Bildirim Formu (Ek 2) doldurulmalı ve İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanlığı Bulaşıcı Hastalıklar Birimi’ne gönderilmelidir.
- Elektronik Posta Gönderimi: Sağlık kurumları tarafından gönderilen M-Çiçeği Vaka Bildirim Formu, İl Sağlık Müdürlüğü tarafından aynı gün içinde Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (HSGM) Bulaşıcı Hastalıklar ve Erken Uyarı Dairesi Başkanlığı’na [email protected] adresine iletilmelidir.
- Vaka İzleme: Vaka, hastanede yatırılarak ya da şartların uygun olduğu durumlarda evde günlük telefon kontrolü ile izole edilmelidir.
