Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi’nde Yenilikçi Bir Sistem Geliştirildi
Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi (KSBÜ) Radyoloji Anabilim Dalı’nda, Doktor Öğretim Üyesi Mehmet Ali Gedik ve ekibi, yaklaşık 2,5 yıl süren TÜBİTAK 1512 projesi çerçevesinde devrim niteliğinde bir sistem geliştirdi. Bu sistem, kentteki hastanede kullanılmaya başlandı ve kemik yaşı belirleme sürecinde önemli bir yenilik sunuyor.
Gedik, geleneksel atlas yönteminin kemik yaşını belirlemek için sol el, dirsek, omuz, akciğer, pelvis grafisi ve ek röntgenler gibi bir dizi görüntüleme tekniği kullandığını belirtti. Ancak bu yöntemle hata payının oldukça yüksek olduğunu vurguladı. Geliştirilen Yapay Zeka Karar Destek Sistemi’nin yalnızca sol el röntgeninden kemik yaşını tespit edebilmesi, bu alandaki hata payını önemli ölçüde azaltıyor. Gedik, “Atlas yöntemiyle çocuklarda yapılan kemik yaşı tespitlerinde hata payı bir yıla kadar çıkabiliyor. Ancak geliştirdiğimiz sistem, yüzde 96 oranında doğrulukla hata payını en fazla 3,5 aya düşürüyor.” dedi.
Kemik yaşının doğru belirlenmesinin, çocukların büyüme ve gelişim geriliği tedavisinde kritik bir öneme sahip olduğunu vurgulayan Gedik, bu sistemin sayesinde daha doğru analizler yapıldığını ifade etti.
“Sistem Sayesinde Yetişkinlerde Kemik Yaşı Hata Payı 2 Yıla Kadar Düşüyor”
Gedik, atlas yönteminin yetişkinlerde kemik yaşı tespitindeki hata payının çok yüksek olduğunu belirtti. “Atlas yönteminde normalde belirlenen kemik yaşı 25-40, 40-50 ve 50 yaş ve üzeri olarak üçe ayrılıyor. Ancak karar destek sistemimiz, yalnızca 2 yıl hata payı ile yetişkinlerde kemik yaşını belirleyebiliyor. Sistemin bir diğer avantajı, sol el röntgenlerinden cinsiyet tespiti yapabiliyor olmamız.” diye ekledi.
“Veri Tabanında 40 Bin Röntgen Referans Olarak Kullanılıyor”
Sistemde, Türkiye’de çekilmiş 40 bin röntgen görüntüsünün yapay zeka tarafından referans olarak kullanıldığını açıklayan Gedik, “Sistemi geliştirmek için kullandığımız röntgen görüntülerini Türkiye’nin 12 ilinden, 7 coğrafi bölgesinden topladık. Yaklaşık 40 bin görüntülük bir veri setimiz var. Bu veri seti, 2020’li yıllarda Türkiye’de çekilmiş tüm coğrafi bölgeleri kapsıyor. Bu nedenle, ülkemize ve insanımıza daha uygun olduğunu düşünüyorum.” ifadelerini kullandı.
Sistemi KSBÜ Evliya Çelebi Eğitim ve Araştırma Hastanesi programına entegre ettiklerini ve hekimlerin kullanımına sunduklarını belirten Gedik, Türkiye’deki tüm hekimlerin bu sisteme erişim sağlaması için kemikyasi.com internet sitesi üzerinden hizmet verdiklerini, mobil yazılımın da tamamlanmak üzere olduğunu bildirdi.
“Kemik Yaşı Adli Süreçlerde de Büyük Önem Taşıyor”
Adli süreçlerde kemik yaşının önemine değinen Gedik, “Özellikle çocuklara karşı işlenen suçlar ve çocukların işlediği suçlarda, 12 yaş altı, 12-15 arası, 15-18 arası ve 18 üzeri olma durumuna göre cezai müeyyideler değişkenlik gösteriyor. Bu süreçlerde kemik yaşı çok kritik bir öneme sahip. Mahkemeler, adli süreçlerde resmi yazı ile kişilerin kemik yaşını tespit edilmesini talep ediyor. Radyoloji hekimleri olarak geleneksel atlas yöntemleriyle bu taleplere cevap veriyorduk. Ancak bundan sonraki süreçte, yeni sistemimizi yardımcı bir mekanizma olarak kullanabileceğiz.” şeklinde konuştu.
Gedik, bu projede Adli Tıp Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Hüdaverdi Küçüker, Pediatri Anabilim Dalı’ndan Dr. Öğretim Üyesi Damla Geçkalan, Siirt Üniversitesi’nden bilgisayar mühendisi Dr. Cüneyt Özdemir ve Batman Üniversitesi’nden bilgisayar mühendisi Doç. Dr. Yılmaz Kaya gibi önemli isimlerin yer aldığını da sözlerine ekledi.
KAYNAK: AA
