Karadeniz’de artan deniz kirliliği, aşırı avlanma ve özellikle ‘hayalet ağlar’ olarak bilinen atık balık ağları, deniz ekosisteminin geleceği için ciddi tehditler oluşturmaktadır. Bu sorunların üstesinden gelmek amacıyla Türkiye, Romanya, Bulgaristan ve Gürcistan’dan üniversitelerin iş birliğiyle hazırlanan AB destekli bir proje hayata geçirilecektir. ‘Karadeniz’i Sessiz Katillerden Koruyalım’ isimli bu proje, 18 ay süresince, belirlenen kıyılarda hayalet ağların tespit edilmesi, haritalanması ve toplamda 8 ton ağın denizden çıkarılmasını hedeflemektedir.
Ortak Proje ile Hayalet Ağların Önlenmesi
Doğu Karadeniz’de deniz suyu sıcaklığındaki artış, birçok balık türünü olumsuz etkilemekte ve bu durum balıkçıların kullandığı ağlardan kopan ‘hayalet ağların’ deniz ekosistemine zarar vermesine neden olmaktadır. Bu sorunlara çözüm bulmak amacıyla Türkiye, Romanya, Bulgaristan ve Gürcistan’daki üniversiteler ortak bir proje geliştirmiştir. Proje, Romanya tarafından yönetilmekte olup, Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Deniz Bilimleri Fakültesi de proje ortağıdır. Proje kapsamında, belirlenen kıyı alanlarında hayalet ağların varlığının tespiti, haritalanması ve 8 ton ağın denizden toplanarak geri dönüştürülmesi planlanmaktadır.
Proje Koordinatörü’nden Açıklamalar
KTÜ’lü proje koordinatörü Prof. Dr. Coşkun Erüz, 18 ay sürecek ve 480 bin avro bütçeli projeye dair şu bilgileri verdi: “Projemizin amacı, Karadeniz’de terk edilmiş, denizde bırakılmış ya da bir şekilde denize düşmüş olan balıkçılık ağları ve ekipmanlarının denizden uzaklaştırılmasıdır. Bu ıskarta ağlar, denizde bulundukları süre boyunca deniz canlılarına zarar vermekte ve öldürmeye devam etmektedir. Projemiz 18 aylık bir süreyi kapsıyor ve liderliğini Romanya üstleniyor. Türkiye ayağını ise KTÜ Deniz Bilimleri Fakültesi olarak yürütüyoruz. Ayrıca, Bulgaristan ve Gürcistan da projeye ortak olarak katılmaktadır. Bu süre zarfında, denize atılmış ve terk edilmiş 8 ton ağın toplanması planlanmaktadır.”
Haritalama ve Geri Dönüşüm Çalışmaları
Deniz dibinde kalan hayalet ağların, deniz canlılarının ölümlerine yol açtığını belirten Prof. Dr. Erüz, “Bu ağlar, denizde kaldıkları sürece istem dışı olarak balık avlamaya devam ediyor. Yüzyıllar boyunca öldürmeye devam edebilirler. Projemizin adı da bu nedenle ‘Karadeniz’i Sessiz Katillerden Kurtaralım’ olarak belirlendi. Çünkü bu kontrolsüz ve terk edilmiş ağlar sürekli bir tehdit oluşturmaktadır. Amacımız, Karadeniz’i bu tür ağlardan kurtarmaktır. Bu ağların boyları yüzlerce metreye ulaşabilir ve tonlarca ağırlık taşımaktadır, bu da Karadeniz’in dibinde geniş alanları kaplamalarına neden olmaktadır.”
Prof. Dr. Erüz, “Bu ağlar, deniz ekosistemi için büyük bir tehlike teşkil etmektedir. Bunu azaltmayı hedefliyoruz. Mevcut ağların denizden toplanmasının yanı sıra, yeni ağların terk edilmemesi için balıkçılarla ve ilgili kurumlarla iş birliği yaparak çalışmalara devam edeceğiz. Ayrıca halkı bu konuda bilgilendirme amaçlı kamuoyu çalışmaları gerçekleştireceğiz. Atıkların nerelerde bulunduğuna dair haritalama ve geri dönüşüm çalışmaları yapılacak. Halkla birlikte bu atıkların geri kazanılması için de projeler geliştireceğiz. Nihai amacımız, Karadeniz’i kirlilikten arındırmak ve korumaktır.”
Hayalet Ağların Balıklar Üzerindeki Etkisi
Terk edilmiş ağların balıklar için ciddi bir tehlike oluşturduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Erüz, “Balıklar, bu ağlara takılarak ölüyorlar. Bu ağlar genellikle balık yakalamak amacıyla kullanılmıştır. Solungaçlarına takılan veya çevrelenerek hapsolan balıklar, bu tuzaklar nedeniyle çıkamaz ve boğulurlar. Denizin dibinde veya içinde bulunduklarında da bu tuzak işlevini sürdürmektedirler.”
KAYNAK: DHA
