İklim Krizi ve Balıkçılık Sektörü
AA’nın iklim krizinin balıkçılık sektörü üzerindeki etkilerine yönelik hazırladığı haber dosyasının ilk bölümünde, aşırı hava olaylarının balıkçılar üzerindeki oluşturduğu riskler detaylı bir şekilde ele alınmıştır. BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre, balıkçılık ve kültür balıkçılığı sektöründe yaklaşık 58,5 milyon kişi istihdam edilmektedir. Bu kişilerin bakmakla yükümlü oldukları aile bireyleri de dikkate alındığında, dünya genelinde yaklaşık 600 milyon kişi geçimini bu sektörden sağlamaktadır. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre, sektördeki iş gücünün yaklaşık yüzde 37’si tam zamanlı, yüzde 23’ü yarı zamanlı çalışmakta, diğer kısmı ise dönemsel çalışanlardan oluşmaktadır.
İklim krizi nedeniyle okyanusların ısınması, asitlenmesi ve oksijen kaybı gibi sorunlar, balıkçılık sektörünü ve bu sektörde çalışan milyonlarca kişinin gelirleri ile can güvenliklerini tehdit etmektedir. ABD’deki Cornell Üniversitesi akademisyenleri tarafından gerçekleştirilen bir çalışma, küçük ölçekli balıkçılık yapan bireylerin boğulma vakalarının hava koşullarından daha fazla etkilendiğini ortaya koymuştur. İklim değişikliğinin balıkçılık üzerindeki etkilerini inceleyen bilim insanları, dünyanın en büyük ikinci gölü olan Doğu Afrika’daki Victoria Gölü üzerinde çalışan balıkçılarla ilgili araştırmalar yapmıştır.
Boğulma Vakalarının Analizi
Eylül-Kasım 2021 döneminde, bölgedeki balıkçılarla yapılan görüşmeler sonucunda, son bir yılda yaşanan balıkçı ölümlerinin detayları ele alınmıştır. Araştırmacılar, bu ölümleri yetersiz ekipman, donanım eksikliği ve hava koşulları ile iklim değişikliği faktörleri üzerinden değerlendirmiştir. Boğulan balıkçıların çoğu deneyimliydi. Toplam 141 boğulma vakası incelenmiş ve bu vakaların yüzde 41,8’i kötü hava koşulları nedeniyle meydana gelmiştir. Boğulmalara neden olan hava koşulları arasında dalgalı sular yüzde 47,5, güçlü rüzgarlar yüzde 46,8 ve şiddetli yağışlar yüzde 12,1 oranında etkili olmuştur.
Boğulma olaylarında, teknelerin yüzde 85,1’inin bakımının yeterli olduğu görülmüş, hayatını kaybeden balıkçıların çoğunun sektörde önemli deneyimlere sahip olduğu ve yüzde 75’ten fazlasının 3 yıldan fazla süredir balıkçılık yaptığı belirlenmiştir. Tüm bu veriler ışığında, araştırmacılar balıkçıların ölümlerinde beklenmedik veya hızlı bir şekilde değişen hava koşullarının etkili olabileceği sonucuna varmıştır. Bölgedeki birçok kişinin tek geçim kaynağının balıkçılık olması, bu bireyleri kötü hava koşullarına rağmen avlanmaya zorlamakta ve bu durum ölümleri artıran bir başka faktör olarak değerlendirilmektedir.
İklim Değişikliği ve Balıkçılığın Geleceği
Çalışmayı yürüten akademisyenlerden, ABD’deki Cornell Üniversitesi Veteriner Fakültesi Kamu ve Ekosistem Sağlığı Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kathryn Fiorella, AA muhabirine yaptığı açıklamada, dünyanın balıkçılık yapılan birçok bölgesinde artık kıyıya yakın yerlerde yeterince balık bulunmadığını ifade etmiştir. Fiorella, “Yapılan araştırmalar, balıkçıların balık yakalayabilmek için kıyıdan daha fazla uzaklaşmaları gerektiğini gösteriyor. Bu durum, navigasyon ekipmanına ve hava uyarı sistemlerine sahip olmayan balıkçıları daha tehlikeli bir duruma sokmaktadır. Ayrıca, balıkçıların daha uzağa gitmek zorunda kalması, riskli bir durumun oluşması halinde kıyıdan onlara yardım gitmesini zorlaştırmaktadır.” şeklinde eklemiştir.
Balıkçılar, hava koşullarının artık daha düzensiz olduğu görüşünü paylaşmaktadır. Dünya genelinde balıkların üçte ikisi, küçük ölçekli balıkçılar tarafından avlanmakta ve bunların yüzde 90’ı ekonomik olarak gelişmekte olan ülkelerdeki tropik bölgelerde faaliyet göstermektedir. Örneğin, Doğu Afrika, Güneydoğu Asya ve Latin Amerika’da balıkçılık oldukça yoğun bir şekilde yapılmaktadır. Bu bölgeler, risklerin en yüksek olabileceği yerler olarak değerlendirilmektedir.” Fiorella ayrıca, balıkçıların daha güvende çalışabilmeleri için can yeleği, erken uyarı sistemleri gibi gerekli ekipmanın sağlanması ve risklere karşı eğitilmeleri gerektiğini de vurgulamıştır.
Yağmur Sezonunda Artan Tehlike
Balıkçılığın önemli bir geçim kaynağı olduğu Doğu Afrika ülkesi Zanzibar‘da, nüfusun yaklaşık yüzde 20’si geçimini balıkçılıktan sağlamaktadır. Almanya merkezli Potsdam İklim Etkisi Araştırma Enstitüsü’nün raporuna göre, küresel ısınma Zanzibar’daki balıkçılık faaliyetlerini pek çok yönden etkilemektedir. Özellikle suların ısınması, balıkların kıyısal alanlardan uzaklaşmasına ve yağmur sezonlarında dalgaların şiddetinin artmasına neden olarak, balıkçılık faaliyetlerini riskli hale getirmektedir.
Zanzibar’ın güneyindeki Kizimkazi Dimbani bölgesinde yaşayan balıkçı Ishaka Issa Hajj, bölgedeki pek çok kişi gibi geçimini balıkçılık faaliyetlerinden sağlamaktadır. Ekonomik durumlarının iyi olmadığını ifade eden Hajj, “Yeterli ekipmana ve sağlam teknelere sahip olmayanlar daha çok kıyıda balıkçılık yapıyorlar. Koşulları daha iyi olanlar ise denize açılıp daha ileride avlanabiliyor.” demiştir. Kıyıdan uzaklaştıkça daha büyük balıklar yakalayabildiklerinden ve bunun iyi bir gelir getirdiğinden bahseden Hajj, “Eskiden kıyı bölgelerde çok daha fazla balık vardı, ama şimdi daha az. Artık yeteri kadar balık avlayabilmek için kıyıdan daha fazla uzaklaşmamız gerek. Öte yandan denize açılmamız oldukça tehlikeli, örneğin bazen hava güzelken çıkıyoruz ve yağmurun yağacağını kestiremiyoruz, bu da bizi tehlikeye atıyor. Diğer yandan yağmur sezonunda tehlike daha da artıyor. Birçok balıkçı böyle durumlarda işini yapamıyor ve başka işler bakmak zorunda kalıyor. Ava çıkanlar arasında ise yaralananlar hatta ölenler oluyor.” şeklinde açıklamalarda bulunmuştur. Hajj, balıkçıların çok zor koşullarda faaliyetlerine devam etmeye çalıştığını belirterek, güvenlikleri için daha büyük ve sağlam teknelere ihtiyaçları olduğunu vurgulamıştır.
KAYNAK: AA
