Demans, dünya genelinde birçok insanı etkileyen karmaşık bir durumdur ve vakaların yaklaşık %40’ının aslında önlenebilir olduğu düşünülmektedir. Yaşam tarzında yapılacak bazı değişiklikler, beyin sağlığını güçlendirerek yaşam kalitesini artırabilir ve demans riskini azaltabilir. The Conversation’da yayınlanan bir makaleye göre, demansı önlemek için izlenmesi gereken altı temel adım bulunmaktadır. İşte beyin sağlığınızı korumak için yapmanız gerekenler:
1. İyi Beslenme
İyi beslenme, beyin sağlığının temel taşlarından biridir. Beyin, vücut ağırlığının yalnızca %2’sini oluşturmasına rağmen, günlük enerji ihtiyacının yaklaşık %20’sini tüketir. Bu nedenle, sağlıklı bir beslenme düzeni oluşturmak beyin sağlığını korumak için kritik öneme sahiptir. İyi bir diyet ayrıca sağlıklı kilonun korunmasına ve diyabet riskinin azaltılmasına yardımcı olur; bu iki durum da demans riski ile doğrudan ilişkilidir. Sağlıklı bir diyetin hipertansiyon riskini de düşürdüğü göz önünde bulundurulduğunda, Akdeniz diyeti gibi beslenme biçimlerinin beyin sağlığını iyileştirebileceği birçok çalışma ile desteklenmektedir. Akdeniz diyetine bol miktarda tam tahıl, sebze, meyve (özellikle çilek), kuruyemiş, fasulye ve yağlı balık eklenmesi önerilmektedir. Hamur işleri, şekerli gıdalar, kızartmalar ve peynir gibi yiyeceklerin tüketimi ise sınırlandırılmalıdır. Çoğu insan için, vitamin ve mineral takviyeleri almak yerine dengeli bir beslenme düzeninin benimsenmesi beyin sağlığı için daha etkili olacaktır.
2. Bol Su İçmek
Vücudun büyük bir kısmı, yaklaşık %60’ı sudan oluşmaktadır. Bu nedenle, yeterli su tüketimi beyin fonksiyonu ve genel yaşam kalitesi açısından son derece önemlidir. Susuz kalmanın fiziksel ve zihinsel performansı olumsuz etkilediği bilinmektedir. Yetersiz sıvı alımı, yorgunluk hissini artırarak beynin verimliliğini düşürebilir. Hafıza, dikkat, konsantrasyon ve tepki süreleri de susuzluktan olumsuz etkilenebilir. Yeterli su tüketimi, beynin en iyi şekilde çalışmasına yardımcı olur ve beyin fonksiyonlarındaki ani düşüşlerin önüne geçer.
3. Alkol Tüketmemek
Aşırı alkol tüketiminin demans riskini %1 kadar artırabileceği araştırmalarla ortaya konmuştur. Alkol, yalnızca beynin işleyişini etkilemekle kalmaz, aynı zamanda beynin yapısını da değiştirebilir. Nöron kaybı, beyaz maddede azalma ve beyin hacminde kayıplar gibi durumların tümü, alkol tüketimiyle ilişkilendirilmektedir. Bu tür değişiklikler, beynin işlevselliğini olumsuz yönde etkileyebilir. Alkolün ayrıca bazı kanser türleri (ağız, boğaz ve meme kanseri gibi) yanı sıra felç ve kalp hastalığı riskini artırdığı unutulmamalıdır.
4. Aktif Olmak
Egzersiz yapmanın beyin sağlığı üzerindeki olumlu etkileri saymakla bitmez. Egzersiz, beyne giden kan akışını artırarak beyin fonksiyonlarını destekler, iltihabı azaltır ve beyin aktivitesini artırarak verimliliğini yükseltir. Tüm bu olumlu değişiklikler, uzun vadede beyin sağlığını korumak için oldukça faydalıdır ve bilişsel gerilemeye karşı koruma sağlar. Haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta fiziksel aktivite veya 75 dakika yüksek yoğunlukta egzersiz yapmayı hedefleyebilirsiniz. Ayrıca, sağlıklı bir beyin için günde 7,500 adım atmanın yeterli olduğu araştırmalarla gösterilmiştir.
5. Sosyalleşmek
Sosyal izolasyon ve yalnızlık, depresyon ve bilişsel gerileme riskini artırdığı bilinen bir gerçektir. Ancak, iyi sosyal bağlantılar daha yavaş bilişsel gerileme ile ilişkilendirilmektedir. Diğer insanlarla birlikte yaşamak, haftalık topluluk gruplarına katılmak veya aile ve arkadaşlarla düzenli olarak bir araya gelmek gibi sosyal aktiviteler, dikkat ve hafıza üzerinde olumlu etkilere sahiptir.
6. Öğrenmeye Devam Etmek
Öğrenmenin beyin üzerindeki koruyucu etkisi oldukça önemlidir. Araştırmalar, yaşamları boyunca öğrenmeye devam eden bireylerin demans riskinin %7 oranında daha düşük olduğunu göstermektedir. Yeni bir dil öğrenmek, yeni bir spor denemek, müzik aleti çalmak ve bulmaca çözmek gibi aktiviteler, beyin sağlığını korumak için önerilen yöntemler arasındadır.
Unutulmaması Gerekenler
Bu ipuçlarının yanı sıra, demans riskini azaltmanın diğer yolları arasında işitme kaybı yaşayanların işitme cihazı kullanması, travmatik beyin hasarından kaçınması ve her gece en az altı ila sekiz saat uyuması yer almaktadır. Genç yaşta beyne ne kadar iyi bakılırsa, ileri yaşlarda düzgün çalışmaya devam etmesi o kadar mümkün olacaktır.
KAYNAK: THE CONVERSATION
