Çocuklarda Uygunsuz Çanta Kullanımı ve Sağlık Etkileri
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ayça Uran Şan, çocuklarda uygunsuz çanta kullanımının ciddi kas-iskelet sistemi sorunlarına yol açabileceğini vurguladı. “Sırt çantası ağırlığı, çocuğumuzun kilosunun yüzde 10’unu geçmemelidir.” diyen Şan, okul çağındaki çocukların omurga sağlığını korumak için doğru çanta seçiminin önemine dikkat çekti.
Doç. Dr. Şan, yapılan araştırmaların, çocukluk döneminde yanlış çanta kullanımının bel, boyun, sırt ve omuz ağrıları, kol ve bacaklarda güçsüzlük ve uyuşma gibi sorunlara neden olabileceğini gösterdiğini belirtti. Ayrıca, halk arasında omurga eğriliği olarak bilinen ‘skolyoz’ ve kamburluk olarak bilinen ‘kifoz’ gibi çeşitli kas-iskelet sistemi bozukluklarıyla karşılaşma riskinin arttığını ifade etti.
Çanta Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Doğru sırt çantası kullanımının önemi üzerine konuşan Şan, “Çanta ağırlığı çocuğumuzun kilosunun yüzde 10’unu geçmemelidir. Eğer çocuğumuz 40 kilogram ise, kullanması gereken maksimum çanta ağırlığının 4 kilogramı aşmaması gerekir.” şeklinde açıklamalarda bulundu.
ÇANTAYI TEK OMUZA TAKMAKTAN KAÇINILMALI
Çantanın nasıl kullanıldığına dair de önemli bilgiler veren Şan, şöyle devam etti: “Okul çantasının iki omuz askısının bulunması ve çantanın iki omuza takılması son derece önemlidir. Tek omuza takma veya çapraz kullanımdan kaçınılmalıdır. Çünkü tek taraflı ya da çapraz asıldığında çantanın yükü, omurganın her iki tarafına eşit olarak dağıtılamaz. Bu da uzun vadede omurga sorunlarına yol açabilir.”
Omuz askılarının özelliklerinin de büyük önem taşıdığını belirten Şan, “Uygun bir sırt çantasında omuz askılarının ağırlığı her iki omuza eşit dağıtacak şekilde tasarlanması, ayarlanabilir olması ve dolgu malzemesine sahip olması gerekmektedir. Dolgusuz askılı çantalar, çocuklarda şiddetli bası semptomlarına neden olabilir ve bu durum kas ve tendon yaralanmalarına yol açabilir.” ifadelerini kullandı.
Önerilmeyen Çantalar ve Doğru Kullanım
Okul çantalarının sırt bölümünde dolgu malzemesinin bulunmasının önemine dikkat çeken Şan, “Sırt çantasında mutlaka çoklu bölmeler olmalıdır. Örneğin, ağır bir kitap taşınacaksa, bu kitabın çantanın sırta en yakın bölmesine konulması önerilmektedir. Diğer eşyalar ise çantanın sağ ve sol bölmelerine eşit olarak dağıtılmalıdır.” dedi.
Sırt çantasının göğüs veya bel kemerinin bulunmasının, yük dağılımını vücudun her tarafına eşit bir şekilde aktardığını belirten Şan, çanta boyutları hakkında da şu bilgileri verdi: “Çanta uzunluğu çocuğumuzun boyu ile doğru orantılı olmalıdır. Her zaman en büyük çanta, en iyi çanta anlamına gelmez. Bazen çantanın boyutu büyüdükçe içine konulacak gereksiz eşyaların miktarı da artar ve bu durum çocuklarımızın omurgasına gereksiz yük bindirebilir. Çanta takıldıktan sonra, çocuğumuzun üzerinde ayarlamalar yapılması çok önemlidir. Araştırmalara göre, çantanın en alt seviyesi bel çukurunun 10 santimetre aşağısını aşmamalıdır; bu nedenle kalça bölgesine kadar sarkan sırt çantalarını çocuklarımıza önermiyoruz. Uygun koşullar altında, yolda engebeli değilse, tekerlekli okul çantaları da önerilebilir.”
Çalışma Masasında Doğru Oturuş
Hastaneye başvuranların günlük yaşamlarıyla ilgili detaylı analizler yaptıklarını ve yanlış sırt çantası kullanımıyla sıkça karşılaştıklarını belirten Şan, çanta kullanımının yanı sıra ders çalışma esnasında ortaya çıkan duruş bozukluklarının da önemli sağlık sorunları yaratabileceğini ifade etti.
Doç. Dr. Şan, “Masa başında en kritik nokta doğru sandalye seçimi. Sandalyenin, çocuğumuzun alt sırt ve bel bölgesini desteklemesi gerekmektedir. Oturuş sırasında omurganın dik pozisyonda, başın hafif öne eğilerek, gözlerle kitap arasındaki mesafenin yaklaşık 30-35 santimetre olmasını öneriyoruz. Daha fazla öne eğik pozisyonlar, omurga sağlığını tehdit eder.” dedi.
Ayrıca, çalışma sırasında üst kol ve omuz bölgesinin rahat olması, dirseklerin 90 derece bükük pozisyonda olması, kalça ve dizlerin de 90 derece bükük şekilde oturması ve ayak tabanlarının mutlaka yere basması gerektiğini vurgulayan Şan, “Eğer çocuğumuzun bacak boyu uygun değilse, ayak tabanları için destekleyici aparatların kullanılmasını tavsiye ediyoruz.” şeklinde bilgilerini tamamladı.
