Türkiye’nin insansız hava araçları alanındaki öncü firması BAYKAR, yaklaşık 300 milyon dolarlık bir yatırımla motor üretimine başlayacağını açıkladı. Bu yatırım, hem yurt dışından motor alımını sona erdirmeyi hem de maliyetleri önemli ölçüde azaltmayı hedefliyor. Uzmanlar, yeni motorun yüksek ihracat potansiyeline sahip olduğunu düşünüyor. TRT Haber’den Sertaç Aksan, bu önemli gelişmeyi Savunma Sanayii Araştırmacısı Anıl Şahin ile değerlendirdi. İşte detaylar:
İstanbul’da düzenlenen SAHA EXPO bu yıl, TUSAŞ’a yönelik gerçekleştirilen terör saldırısı nedeniyle beklenenden daha durağan bir atmosferde geçti. Bazı yeni projelerin açıklanması ileri bir tarihe ertelenirken, diğerleri daha mütevazı adımlarla duyuruldu. BAYKAR’ın kendi imkanlarıyla yeni bir motor üreteceğine dair açıklaması, bu olumsuz şartlar nedeniyle ne yazık ki geri planda kaldı. Türk savunma sanayinin en önemli oyuncularından birinin neden motor üretme ihtiyacı hissettiği ise en temel sorulardan biri. Yeni bir ambargo riski veya artan motor talebi, akla gelen ilk sebepler arasında.
BAYKAR’ın geçmişte izlediği strateji, bu kararın ardındaki sebepleri daha iyi anlamamıza yardımcı oluyor. Şirket, şimdiye kadar gerçekleştirdiği projelerde her zaman “mümkün olan en verimli seçeneği” tercih etmesiyle tanınıyor. Yaklaşık 300 milyon dolarlık bütçeyle yeni bir motor geliştireceklerini açıklamaları, bu durumu daha da önemli kılıyor. Anıl Şahin ile bu soruları yanıtlamak ve yeni motorun sektöre katacağı değerleri konuşmak adına bir araya geldik.
BAYKAR Neden Motor Üretmek İstiyor?
Bu sorunun yanıtını netleştirmeden önce, BAYKAR’ın geçmiş başarılarına dair bazı temel bilgileri hatırlamakta fayda var. BAYKAR, dünya genelinde en fazla ülkeye insansız hava aracı (İHA) ihracatı gerçekleştiren markalardan biri. Şirket, şu ana kadar 33 ülkeye Bayraktar TB2, 10 ülkeye ise AKINCI TİHA satışı yaptı. Ayrıca, 700’den fazla değişik tipte İHA platformu üretmeyi başardı.
Anıl Şahin, bu ihracatın beraberinde getirdiği farklı faktörlere dikkat çekiyor. Özellikle Bayraktar TB2 için önemli miktarda motor tedarik edildiğini, bunların bir kısmının yeni nesil TB2’lerde, diğerlerinin ise eski modellerde kullanıldığını belirtiyor. “Mevcut Kanada üretimi Rotax 912 motorunun belirli bir uçuş saatinin ardından değiştirilmesi gerekiyor. Bu nedenle BAYKAR, yalnızca TB2 için yılda yaklaşık 200 adet motor tedarik ediyor.” Bu durum, yıllık yaklaşık 6 milyon dolarlık bir maliyet anlamına geliyor.
AKINCI ve KIZILELMA İçin Motor Üretimi
Bayraktar TB2’nin ön planda olsa da, artık AKINCI ve KIZILELMA gibi daha büyük ve gelişmiş platformlar da sahnede. Bu araçlar, çok daha gelişmiş türbin motorları kullanıyor. SİHA’ların en kritik bileşeni olan motor alanında bağımsızlık ve maliyet tasarrufu sağlamak amacıyla BAYKAR, motor üretim yatırımı yapma kararı aldı. Şahin, bu kapsamda kolaydan zora doğru bir yaklaşım benimsediklerini ifade ediyor. İlk olarak, teknoloji seviyesi daha düşük olan Bayraktar TB2’nin motorunu millileştirerek BM-100 adıyla seri üretime hazır hale getirdiklerini belirtiyor. Bunun ardından, 300 milyon dolarlık yatırımın neticesinde AKINCI ve KIZILELMA için yerli motorların geliştirileceğini vurguluyor.
Daha Farklı Bir Motor Bizleri Bekliyor
Bugüne kadar SİHA motorlarının Türkiye’de kamu kurumları tarafından üretildiğini biliyoruz. Ancak şimdi, özel bir şirketin önemli bir bütçeyle bu alana girmesi dikkat çekici. Anıl Şahin, Türk şirketlerinin yeteneklerinin bu projede de iş birliği içinde gelişeceği kanaatinde. “Kamu kuruluşları, SİHA’ların kullanımına yönelik yalnızca turbodizel motor üretimi gerçekleştirdi. Bu motor, hem Bayraktar TB3 hem de ANKA ve AKSUNGUR SİHA’lar tarafından kullanılıyor. Ancak AKINCI için turboprop motor, KIZILELMA içinse turbofan motor gerekiyor.” Bu motorların, insansız platformların uçuş konseptlerine uygun şekilde tasarlanması gerektiğini belirtiyor. İnsanlı hava platformları için geliştirilen motorların, insansız platformlara entegre edilmesinin zorlukları bulunuyor. BAYKAR bu yatırımla, ihtiyaçlarına uygun motoru kendi imkanlarıyla geliştirmeyi hedefliyor.
BAYKAR’ın Yeni Motoru Hangi Platformlarda Kullanılacak?
AKINCI ve KIZILELMA’nın bazı motorlarının şu anda Ukrayna’dan tedarik edildiği biliniyor. Bu nedenle Ukraynalı motor üreticisi ile BAYKAR arasında önemli bir iş birliği söz konusu. Yeni motorun geliştirilmesinde bu birlikteliğin etkileri de merak konusu. Anıl Şahin, Sovyet ekosisteminden elde edilen motorların bazı avantajları ve dezavantajları olduğunu vurguluyor. BAYKAR’ın geliştireceği motorların NATO standartlarına uygun olmasını bekliyoruz.
Yeni motorların hangi platformlarda kullanılacağı konusunda Şahin, “İlk etapta; Bayraktar TB2, AKINCI ve KIZILELMA öne çıkıyor. Ancak farklı hava araçları için geliştirilen motorların arasına yeni modeller de katılabilir.” şeklinde konuşuyor. İhracat potansiyeli açısından da önemli bir noktaya değinen Şahin, “Eğer bu alanda geliştirilecek motorların teknik avantajları yüksek olursa, önemli bir ihracat performansı gözlemlenebilir.” diyerek sözlerini sonlandırıyor.
KAYNAK: TRT HABER | SERTAÇ AKSAN
