Sivrisineklerin Avlanma Yöntemleri Üzerine Yeni Araştırmalar
Sivrisinekler, insanoğlunun en büyük düşmanlarından biri olarak bilinir. Onların bizimle ilgili sevdiği bazı unsurlar var. Kokumuza ve nefesimize ek olarak, açıkta kalan cildimiz, bu kan emici canlıların iştahlarını kabartan bir tür neon tabela görevi görmektedir. Yeni bir araştırma, sivrisineklerin avlarını tespit etmek için antenlerinde kızılötesi algılama yeteneklerine sahip olduğunu ortaya koyuyor.
2022 Yılında 600 Bin Kişinin Ölümüne Neden Oldular
Dünya genelinde sivrisinek ısırıkları, sadece bir tahrişten çok daha fazlasıdır; dang, sarı humma ve Zika virüsü gibi tehlikeli patojenleri yayabilir. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, Anopheles gambiae türü sivrisinek tarafından yayılan sıtma, 2022 yılında 600.000’den fazla insanın ölümüne sebep olmuştur. Bu ciddi hastalıklardan veya sadece dayanılmaz bir kaşıntıdan kaçınmak adına, insanlar sivrisinek ısırıklarını önlemenin yollarını aramaktadır.
Kızılötesi Algılama Kullanıyorlar
California Santa Barbara Üniversitesi’nden (UCSB) bilim insanları tarafından gerçekleştirilen bu çarpıcı araştırma, sivrisineklerin konakçılarını bulmak için nefesimizdeki karbondioksiti (CO2) ve belirli vücut kokularını algılamak gibi bilinen yöntemlere ek olarak, kızılötesi algılamayı da kullandığını göstermektedir. UCSB moleküler biyoloğu Nicholas Debeaubien, “Üzerinde çalıştığımız Aedes aegypti sivrisineği, insan konakçılarını bulma konusunda son derece yetenekli” diyerek araştırmanın önemine vurgu yapıyor.
Sivrisineklerin görme yeteneklerinin sınırlı olduğunu ve hava rüzgarlı olduğunda veya konakçı hareket ettiğinde koku algılamanın güvenilirliğinin azaldığını belirten Debeaubien, bu nedenle kızılötesi algılamanın onların yiyecek bulma yeteneklerinde güvenilir bir yardımcı olabileceğini ifade ediyor. Araştırmacılar, dişi sivrisineklerin yalnızca kan emdiğini dikkate alarak, her biri 80 dişi sivrisinek içeren kafesler kurmuş ve bu kafeslere termoelektrik plakalar ile insan nefesi ve kokularını simüle eden çeşitli sahte ‘konakçılar’ sunarak davranışlarını gözlemlemişlerdir.
Yeni Önlemler ve Savunma Yöntemleri
Bulgular, sivrisineklerin neden özellikle açıkta kalan cilde çekildiğini ve kızılötesi ışımanın dağıldığı bol giysilerin neden bu kadar etkili bir koruma sağladığını anlamamıza yardımcı olmaktadır. Ayrıca, sivrisineklere karşı cilt sıcaklığındaki termal radyasyonu yem olarak kullanabilen tuzakların geliştirilmesi gibi daha yenilikçi savunma yöntemleri üzerinde de çalışmalara kapı aralamaktadır. DeBeaubien, “Küçük boyutlarına rağmen sivrisinekler, diğer tüm hayvanlardan daha fazla insan ölümüne neden olmaktadır” diyerek araştırmanın toplumsal önemine dikkat çekiyor. “Araştırmamız, sivrisineklerin insanları nasıl hedef aldığını anlamamıza yardımcı oluyor ve sivrisinek kaynaklı hastalıkların yayılmasını kontrol etmek için yeni olanaklar sunuyor.”
Kaynak: ScienceAlert | Haber7
