Notion Antik Kentinde Tarihi Bulgu: Altın Sikkeler
ABD’deki Michigan Üniversitesi’ne bağlı bilim insanlarının liderliğinde yürütülen bir araştırma ekibi, Sinop Üniversitesi ile işbirliği yaparak Notion Antik Kenti’nde kazı çalışmalarını başlattı. Bu çalışma, Notion Arkeoloji Projesi adı altında 2022 yılında Kültür Bakanlığı’nın izniyle gerçekleştirilmeye başlandı. Kazıların başlangıcından bu yana, antik dönemlere ait çeşitli eserler, özellikle çömlek parçaları, gün yüzüne çıkarılmıştır.
Michigan Üniversitesi, 2 Ağustos 2023 tarihinde yaptığı açıklamada, Ahameniş veya Pers İmparatorluğu dönemine ait, altınlarla dolu bir çömlek bulduklarını duyurdu. İzmir’in Menderes ilçesi sınırları içerisindeki Notion’daki bu çömleğin, Temmuz 2023’te keşfedildiği bildirildi.
MİLATTAN ÖNCE 5. YÜZYILIN SONLARINA AİT
Antik kentte bulunan bir evin köşesindeki odada keşfedilen altın sikkelerin, M.Ö. 5. yüzyılın sonlarına tarihlendiği düşünülmektedir. Arkeologlar, elde ettikleri diğer bulgulara dayanarak bu tarihi işaret etmektedir. Persler, altın sikkeleri olan dareikosları, M.Ö. 6. yüzyılın sonundan başlayarak, Büyük İskender tarafından fethedildikleri M.Ö. 334 yılına kadar basmışlardır. Bu tarihten sonra İskender ve onun ardılları, mevcut altın paraları eriterek kendi imzalarını taşıyan yeni sikkeler üretmeye başlamışlardır. Bu durum, dareikos örneklerinin çok nadir bulunmasına sebep olmuştur.
Arkeologlar, bulunan sikkelerin Manisa’nın Salihli ilçesi sınırlarında yer alan Sardis Antik Kenti’nde basıldığını tahmin etmektedir. Dareikosun temel kullanım alanlarından birinin, paralı askerlere ödeme yapmak olduğunu düşünen araştırmacılar, Notion’daki gömünün de benzer bir amaca hizmet etmiş olabileceğini ifade etmektedir.
ALTINLARIN YERİNDEN ALINMAMASI BİR FELAKETİN YAŞANMIŞ OLDUĞUNU GÖSTERİYOR
Araştırmacılar, tek bir dareikosun, bir askerin bir aylık maaşına denk geldiğini belirtmektedir. Notion Arkeoloji Projesi Direktörü Dr. Christopher Ratté, altın dolu çömleğin yerinden alınmamasının, bir felakete işaret ettiğini düşünmektedir. Dr. Ratté, “Hiç kimse değerli metal sikkeleri, geri alma niyeti olmadan gömmez” diyerek, “Dolayısıyla böyle bir hazinenin korunması, ancak çok vahim bir talihsizlikle açıklanabilir.” ifadesini eklemektedir. Ayrıca, çalışmalarda bir küp altın bulmayı beklemediklerini de vurgulamaktadır.
Oxford Üniversitesi’nden arkeolog Andrew Meadows, Anadolu’da bu türden başka bir definenin bulunmadığını ve bu bulgunun çok büyük önem taşıdığını ifade etmektedir. Meadows, araştırma dışında olmasına rağmen, “Bu çok büyük önem taşıyan bir bulgu.” şeklinde değerlendirmektedir.
ÇOK VAHİM BİR SAVAŞIN KALINTISI OLABİLİR
Definenin arkeolojik bağlamı, Ahameniş altın sikkelerinin kronolojisini hassas bir şekilde belirlememizi sağlayacak bir öneme sahiptir. Notion, M.Ö. 6. yüzyılda Ahameniş İmparatorluğu’nun yönetimindeydi. M.Ö. 5. yüzyılın başlarında bir süreliğine Perslerden ayrılan bu bölge, M.Ö. 4. yüzyılda tekrar Ahameniş topraklarına katılmıştır. Paches adlı Atinalı bir general, M.Ö. 427’de Pers yanlısı paralı askerlerden oluşan bir birliğe saldırarak onları ortadan kaldırmıştır. Atina Uygarlığı’nın eline geçen Notion’daki Pers yanlıları sürgün edilmiştir.
Dr. Ratté, bu olayın veya Atina ve Sparta arasında gerçekleşen Peloponez Savaşı’nın (M.Ö. 431 – M.Ö. 404) Notion’daki gömü ile ilişkili olabileceğini belirtmektedir. Ancak, altınların bu olaylarla hiçbir bağlantısının olmayabileceği ihtimalini de göz ardı etmemektedir. Arkeologlar, bölgedeki çalışmalarına devam ederken, altın sikkeler şu anda İzmir’deki Efes Müzesi’nde korunmaktadır.
KAYNAK: INDEPENDENT | HABER7
