4500 Yıllık Kokunun Yeniden Doğuşu
Mezopotamya’da 1929 yılında keşfedilen Sümerce çivi yazılı tablet, ilk defa Alfred Pohl tarafından 1937 yılında tercüme edilmiştir. Bu önemli tablet, günümüzde Almanya’nın Jena kentindeki Hilprecht Collection, University of Jena’da korunmaktadır.
İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Eski Çağ ve Tarihi Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Yusuf Kılıç, öğrencisi Meryem Karakurt Göksel ile birlikte, koku üzerine yazmakta oldukları kitap çalışması sırasında tabletteki bilgileri keşfettiler. Meryem Karakurt Göksel, önceden koku ve parfüm yapma konusunda deneyimliydi ve tabletteki bazı hammaddelerin karışımından parfüm üretmeyi başardı. Bu parfüm, 4500 yıllık bir parfümün yeniden yaratılması olarak tarihe geçti. Prof. Dr. Kılıç ve öğrencisi, bu çalışmanın adını “Medeniyetin Güneşi: 4500 Yıllık Kokunun Yeniden Doğuşu” olarak koydular. Şu an için bu kokunun seri üretim sürecine geçme aşamasında destek arayışındalar.
17 Ayrı Parfüm Maddesi
Pamukkale Üniversitesi (PAÜ) İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Eski Çağ ve Tarihi Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Yusuf Kılıç, öğrencisiyle birlikte yazmış oldukları koku kitabı çalışması sırasında inceledikleri Sümerce tablette 17 ayrı parfüm maddesi tespit ettiklerini açıkladı. Bu maddelerin bazılarını bir araya getirerek katı bir parfüm elde ettiler.
Bu katı parfüme “Medeniyetin Güneşi: 4500 Yıllık Kokunun Yeniden Doğuşu” adını verdiklerini belirten Prof. Dr. Kılıç, “Öğrencim Meryem Karakurt ile birlikte bir koku kitabı yazarken, daha önce bulunmuş bir Sümerce tablete rastladık. Bu tablette 17 ayrı parfüm maddesi yazılıydı ve bunlardan bazılarını birleştirerek katı bir parfüm yaptık. Sonrasında da sıvı parfümünü ürettik. Parfümümüzün adını ‘Medeniyetin Güneşi: 4500 Yıllık Kokunun Yeniden Doğuşu’ koyduk. Ürünümüzü tanıtmak üzere GAP tarafından İstanbul’da düzenlenen bir toplantıya çağrıldık ve bu etkinlikte sunumumuzu gerçekleştirdik. Amacımız, 4500 yıllık Sümer Parfümünü yeniden canlandırmak.” dedi.
Dünyanın En Eski Parfümü
Prof. Dr. Kılıç, bugüne kadar ele geçen belgeler ve keşifler doğrultusunda, dünyanın en eski parfümünün Sümer Kraliçesi Puabi ve Sümer halkı tarafından sıkça kullanıldığını vurguladı. 4500 yıllık bu parfümün üretimi, tarihi ve kültürel bir değerin yanı sıra ekonomik bir değer de taşıma potansiyeline sahip olduğunu belirtti. “Elimizdeki belgeler ve keşiflere göre, şu anda dünyanın en eski parfümü olarak nitelendirebiliriz. Bu parfümün özellikle kadınlar tarafından yoğun bir şekilde kullanıldığını biliyoruz. Sümer Kraliçesi Puabi’nin mezarındaki kazılarda çeşitli makyaj malzemeleri ve koku şişeleri bulunmuştur. Ayrıca erkekler tarafından da kullanıldığını biliyoruz. O dönemde kokular, ritüellerde ve ölü hediyesi olarak da kullanılıyordu. 4500 yıllık bu parfüm tabletinin günümüze ulaşması büyük bir şans. Eğer bunu tam anlamıyla hayata geçirirsek, tarihi ve kültürel değerin yanı sıra ekonomik bir değer de yaratacağımıza inanıyorum.” ifadelerini kullandı.
Sümerler Katı Parfümü Nasıl Kullanıyordu?
Prof. Dr. Kılıç, Sümerlerin katı parfümü nasıl kullandığını şöyle açıkladı: “Sümerli insanlar 4500 yıl önce katı parfümü avuçlarına alıp, önce kulunç elinin damar kısmına sürdükten sonra iki damarı üst üste getiriyorlardı. Ardından sürdükleri yerden alarak kulaklarının altındaki iki önemli damara sürüyorlardı. Bu uygulama, parfümün kokusunun daha kalıcı olmasını sağlıyordu.”
Seri Üretime Geçmek İstiyorlar
Prof. Dr. Kılıç, 4500 yıllık katı parfümün yanı sıra, içinde parfüm bulunduğu düşünülen şişeler de tespit ettiklerini ve bu ürünleri seri üretime geçirme planlarını açıkladı. “Bu 4500 yıllık tabletimizde tespit ettiğimiz hammaddelerden bazılarını kullanarak katı parfüm ürettik. Aynı zamanda şişelerde bulduğumuz sıvı parfüm örneklerini de inceleyerek, o dönemin geleneğini yaşatmaya çalışıyoruz. Gerekli destek sağlandığında, bu parfümleri seri üretime geçireceğiz.” dedi.
Meryem Karakurt Göksel, çalışmalarının temel amacının, binlerce yıl önce kullanılan bu kokuyu yeniden canlandırmak olduğunu belirtti. “Çalışmalarımızda Tarih, Eski Çağ Tarihi, Coğrafya, Botanik gibi anabilim dallarıyla disiplinli bir şekilde ilerliyoruz. 4500 yıllık bir kokuyu yeniden keşfetmek heyecan vericiydi. Deneysel arkeoloji metoduyla, antik dönemde kullanılan bu kokuyu bugüne taşımayı amaçlıyoruz. Amacımıza ulaştığımızı düşünüyorum.”
Hangi Kokuları Barındırıyor?
Meryem Karakurt Göksel, 4500 yıllık parfümün içerik özelliklerini şu şekilde açıkladı: “Parfüm, antik dönemde nasıl kullanıldıysa, o dönemin ham maddelerini barındırıyor. Zaman ve mekan değişse de, kokunun ve onu oluşturan maddelerin kalitesi asla değişmiyor. İçerisindeki ham maddeler, günümüzde lüks olarak değerlendirilen gül, safran, misk ve amber gibi kokuları içeriyor.”
KAYNAK: İHA
