New York Times, bilim insanlarının Türkiye’nin batısında yer alan antik şehir devleti Notion’da 2400 yıl öncesine ait altın sikkeler bulduğunu duyurdu. Bu sikkeler, Pers dönemine ait kalıntılardan oluşmakta ve Peloponez Savaşı zamanındaki siyasi manzarayı gözler önüne sermektedir. Milattan önce beşinci yüzyılın sonlarına tarihlenen Olpe adındaki küçük bir testinin yer altına gömüldüğü ve içinde çok sayıda altın sikke bulunduğu ifade edilmektedir. Bilim insanları, bu sikkelerin bir binanın köşesine gömüldüğünü de aktarmaktadır.
Olpe’nin içinde, bir askere ait olduğu tahmin edilen ve askerin aylık maaşına eşit olan darik adı verilen birçok altın sikkenin yer aldığı belirtilmiştir. Sikkelerin üzerinde, dizleri üzerinde duran ve tunik giymiş bir Pers kralının tasviri bulunmaktadır. Kralın sol elinde bir yay, sağ elinde ise uzun bir mızrak tasvir edilmiştir. Sikkelerin arka yüzlerinin genellikle boş olduğu bilgisi paylaşılmıştır. Bu tarihi sikkenin şu anda Efes Arkeoloji Müzesi’nde sergilendiği de duyurulmuştur.
“Bir Küp Altın Aramıyorduk”
Michigan Üniversitesi’nde görevli arkeolog Christopher Ratte, araştırma ekibi ile birlikte Notion’un kalıntılarında ortaya çıkan sikkeler için yapılan değerlendirmelerde, “Sikkeler eski bir binanın köşesine gömülmüştü. Aslında bir küp altın aramıyorduk” şeklinde açıklamada bulunmuştur. Araştırmaya katılmayan fakat gazeteye yorum yapan Oxford Üniversitesi’nde görevli arkeolog Andrew Meadows, “Bu bölgede daha önce böyle bir istif bulunmamıştı. Dolayısıyla bu keşfin önemi oldukça büyük. Bu istifin arkeolojik bağlamı, Akamenid altın sikkelerinin kronolojisini ince ayar yapmamıza yardımcı olacak” demiştir.
Dr. Ratte, “Truva Savaşı öyküsünde hatırlandığı gibi, bu durum en derin antik çağlarda da geçerliydi. Suriyeli mülteci krizinin de gösterdiği gibi, bu durum günümüzde de geçerliliğini korumaktadır” ifadesini kullanmıştır. Şehrin doğu yakasındaki küçük limanın, on yıl önceki mülteci krizi sırasında Türkiye üzerinden Avrupa’ya kaçan Suriyeli mültecilerin çıkış noktalarından biri olduğunu hatırlatmıştır. Anadolu’nun Batı dünyasının devlet tarafından basılan ilk madeni paraya ev sahipliği yaptığına ve Lidyalıların kralı Kroisos’un ilk gerçek altın sikke olan Kroeseid’i bastığına dikkat çekmiştir. Milattan önce 546’da İyonya olarak bilinen bölgenin Pers İmparatorluğu tarafından fethedildiği, ancak Kroisos’un oluşturduğu para sisteminin yaşamaya devam ettiği vurgulanmıştır.
Perslerin kendi sikkelerini üretmeye başlamadan önce Kroisos’un sikkelerini basmaya devam ettikleri belirtilmiştir. Daha sonra, Antik Yunanların Notion’u ele geçirerek Atinalıların burayı deniz üssü olarak kullandıkları ifade edilmiştir. Atina ve Sparta arasındaki Peloponez Savaşı sırasında büyük bir deniz savaşı yaşanmış ve Notion açıklarındaki mücadele ile elde edilen altın istifinin bir bağlantısının olabileceği Dr. Ratte tarafından aktarılmıştır. Dr. Ratté, ganimetin hiçbir zaman geri alınmamış olmasının açık bir felaket işareti olduğuna inanmaktadır. “Hiç kimse bir yığın sikkeyi, özellikle de değerli metal sikkeleri, geri alma niyeti olmadan gömmez. Dolayısıyla böyle bir hazinenin korunmasını ancak çok büyük bir talihsizlik açıklayabilir” ifadelerini kullanmıştır.
