Türkiye Yüzyılı Vizyonu ve Yükseköğretim Kongresi Üzerine Derinlemesine Bir Analiz
Son yıllarda Türkiye’nin eğitim alanında attığı önemli adımlar, özellikle yükseköğretim kurumları ve eğitim politikaları açısından dikkat çekici bir dönüşüm sürecine işaret ediyor. Bu bağlamda, Ankara’da gerçekleştirilen Uluslararası Yükseköğretim Kongresi, Türkiye Yüzyılı vizyonunun ışığında üniversitelerin kimlik krizini ele aldı. Kongre, yükseköğretim alanındaki sorunları derinlemesine irdeleyerek, çözüm önerileri geliştirmeyi hedefleyen bir platform olarak önemli bir rol üstlendi.
Kongrenin Temaları ve Amacı
Kongrenin ana teması, “Türkiye’de Yükseköğretimin Yeniden Yapılandırılması: Yenilikler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri” oldu. Bu tema, yükseköğretim camiasının uzun süredir beklediği yerli ve sahici bir yüzleşmeye zemin hazırladı. Türkiye’nin dört bir yanından gelen yaklaşık 70 üniversitenin rektörleri ve yöneticileri, eğitim alanındaki toplumsal sorunları tartışmak üzere bir araya geldi. Bu toplantı, yükseköğretim kurumlarının toplumla olan etkileşimini artırmayı hedefleyen bir platform niteliği taşıdı.
Yükseköğretim Kurumlarının Rolü ve Sorumlulukları
Yükseköğretim kurumlarının sadece eğitim vermekle kalmayıp, aynı zamanda bilimin ve düşüncenin merkezi olması gerektiği vurgulandı. Üniversitelerin, toplumsal ve ekonomik kalkınmaya yön vermesi beklenirken, mevcut durumun bu beklentileri karşılamadığı gözlemlendi. Kongrede, “Üniversite neden var?”, “Ne üretmeli?” ve “Kimi ve nasıl yetiştirmeli?” gibi temel sorulara yanıt arandı.
Akademik Üretkenlik ve Toplumsal Katkı
Akademik üretkenliğin, yalnızca yayın sayısıyla ölçülmesinin yetersiz olduğu ifade edildi. Üniversitelerin, gerçek anlamda topluma katkı sunabilmesi için, inovasyon, Ar-Ge ve yerli düşünce üretimine odaklanması gerektiği belirtildi. Bu bağlamda, akademisyenlerin yalnızca İngilizce makale yazma zorunluluğunun, üniversiteleri Batı’nın bilim üretiminde bir “taşeron” konumuna düşürdüğü eleştirisi yapıldı.
Üniversitelerin Toplumsal Sorunlara Duyarsızlığı
Kongrede sunulan ampirik çalışmalar, üniversitelerin Türkiye’nin toplumsal sorunlarına yeterince katkıda bulunamadığını gösterdi. Örneğin, üniversiteleşme sürecinin arttığı dönemlerde boşanma ve mahkûm sayısındaki artışlar dikkat çekti. Ayrıca, üniversite şehirlerinde kütüphane sayısının artmasından ziyade, kafe sayısının artması, eğitim kurumlarının toplumsal fayda üretiminden uzaklaştığını gösterdi.
Mesul Üniversite Modeli: Yeni Bir Yaklaşım
Toplumun ihtiyaçlarına yanıt verebilen bir üniversite modeli, “mesul üniversite” kavramıyla tanımlandı. Bu model, toplumsal sorumluluk ve ahlaki değerlerle bütünleşmiş, aktif ve üretken bir yapıyı ifade ediyor. Üniversitelerin, bölgesel ihtiyaçlara göre çeşitlenmesi ve tematik hale gelmesi gerektiği vurgulandı. Bu bağlamda, tarım, enerji ve bilişim gibi alanlarda Ar-Ge çalışmalarına odaklanan üniversitelerin kurulması önerildi.
Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Reformu
Kongre bildirisi, mevcut Yükseköğretim Kurulu’nun aşırı merkeziyetçi yapısından vazgeçerek, “stratejik rehberlik sağlayan evrensel bir kuruma dönüşmesi” gerektiğinin altını çizdi. Bu dönüşüm, yükseköğretim sistemine büyük bir esneklik ve verimlilik kazandıracak, üniversitelerin toplumsal kalkınmaya katkı sunma kapasitesini artıracaktır.
Eğitimde Kültürel Soykırım ve Yabancı Dil Sorunu
Kongrede, Oktay Sinanoğlu’nun “Bir ülkeye en büyük hainlik, kültürel soykırım, yabancı dille eğitimdir” sözü sıkça dile getirildi. Türkiye’deki üniversitelerin, Batılı indekslere endekslenmiş “akademik taşeronluk” merkezlerine dönüştüğü ifade edilerek, bilginin millet için değil, görünürlük ve onay için üretildiği eleştirisi yapıldı.
Yeni Bir Eğitim Anlayışı İçin Acil Adımlar
Kongrede, temellerini tarih ve kültürümüzün oluşturduğu bir eğitim anlayışının benimsenmesi gerektiği vurgulandı. Her bilim alanında gruplar teşekkül ettirilerek ders kitaplarının, kendi anlayışımıza göre yazılması gerektiği belirtildi. Bu, bilimlerin felsefe ve vizyon olarak dışa bağımlı yapıdan kurtarılması için atılacak önemli bir adım olacaktır.
Sonuç olarak, Yükseköğretim Kongresi, Türkiye’nin eğitim politikalarında köklü bir değişim ve dönüşüm için önemli bir başlangıç noktası olmuştur. Bu tür kongreler, yükseköğretim alanında yaşanan sorunların masaya yatırılması ve çözüm önerilerinin geliştirilmesi açısından kritik bir rol oynamaktadır.
