Ulusal Yapay Zeka Stratejisi’nin 2024-2025 dönemini kapsayan eylem planı, teknolojik gelişmeler ve ulusal ihtiyaçlar doğrultusunda kapsamlı bir şekilde güncellenmiştir. Bu belge, 11’inci Kalkınma Planı ile 2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı çerçevesinde, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanmış olup, Türkiye’nin 2025 yılına kadar yapay zeka alanında gerçekleştireceği çalışmalara yönelik bir yol haritası niteliği taşımaktadır.
Yetenekli Bireyleri Türkiye’ye Çekmek
Eylemler arasında, “TechVisa Programı” aracılığıyla yapay zeka alanında yetenekli bireylerin Türkiye’ye çekilmesine yönelik mekanizmaların hayata geçirilmesi yer almaktadır. Ayrıca, Türk diasporasında yapay zeka alanında çalışan akademisyenler ve uzmanların, Türkiye’nin yapay zeka ekosistemiyle buluşturulması hedeflenmektedir.
TÜRKÇE BÜYÜK DİL MODELİ GELİŞTİRİLECEK
Yerli olarak geliştirilecek üretken yapay zeka modellerine (LLM, LAM) ilişkin teknik ve etik standartları belirlemek amacıyla uzman bir komite kurulacaktır. Türkçe büyük dil modeli geliştirilecek ve bu sürece tüm ekosistemin katkısını sağlamak için Türkçe Büyük Dil Modeli Topluluğu oluşturulacaktır. Ayrıca, Türk cumhuriyetlerinden veri temin edilmesi ve bu ülkelerde modelin kullanımı için işbirliği mekanizmaları geliştirilecektir. Kendi büyük dil modelini geliştiren ülkeler ve küresel firmalarla bilgi ve tecrübe paylaşımına yönelik işbirlikleri de artırılacaktır. Küresel teknoloji firmalarının yapay zeka alanındaki AR-GE faaliyetlerini Türkiye’de gerçekleştirmeleri için özel bir mekanizma oluşturulacaktır.
“GÜVENİLİR YAPAY ZEKA DAMGASI” OLUŞTURULACAK
Üretken yapay zeka modellerinin geliştirilmesi amacıyla Türkiye’yi küresel bir oyuncu haline getirecek işlemci altyapısına yönelik ihtiyaç analizi yapılacak ve kapasite geliştirilecektir. Yapay zeka uygulamalarının denetimi ve yasal uyumu için belgelendirme mekanizması doğrultusunda “Güvenilir Yapay Zeka Damgası” oluşturulacak ve “Yapay Zeka Uygulamaları Hukuki Değerlendirme Rehberi” hazırlanacaktır. Ayrıca, “Yapay Zeka Değer ve İlkeler Etki Analizi Çerçevesi” oluşturulacak ve güvenilir yapay zekanın denetimi için gerekli araçların geliştirilmesi sağlanacaktır. Türkiye’nin siber uzaydaki varlıklarına yönelik yapay zeka ile güçlendirilmiş yeni nesil siber tehditlerin tespiti, önlenmesi ve etkilerinin azaltılması amacıyla gerekli politika ve mevzuat geliştirme çalışmaları yürütülecektir. Yapay zeka tarafından oluşturulan içeriğin fikri mülkiyet haklarının netleştirilmesine yönelik rehber hazırlanacak ve yapay zeka ürünlerinin patentlenebilmesi için standartlaştırma çalışmaları yapılacaktır. Yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesi, kullanılması ve yapay zeka içeren sistemlerin piyasaya arzı için uluslararası normlarla uyumlu ulusal düzenlemeler gerçekleştirilecektir. Ayrıca, Kurumsal Yapay Zeka ve İleri Analitik Proje Yönetim Rehberi oluşturulacaktır.
DESTEKLER ARTIRILACAK
Yapay zeka alanındaki yetkin iş gücünün artırılması amacıyla Uluslararası Lider/Genç Araştırmacılar ve Sanayi Doktora Programı destek miktarları artırılacak ve bu programlardan yararlanan araştırmacı sayısı çoğaltılacaktır. Devlet bursları ile yurt dışında lisansüstü eğitim için kontenjanlar artırılacak, yapay zeka alanında çalışan araştırmacılar ise “Yurt İçi ve Yurt Dışı Doktora Sonrası Araştırma Burs Programları” ile desteklenecektir. Ayrıca, yapay zeka alanında yükseköğretim öğrenci ve personel değişim faaliyetlerine de destek verilecektir. Kamu kurum ve kuruluşlarının sahip olduğu verilere ilişkin envanter çıkarılarak “Merkezi Kamu Veri Alanı” kurulacaktır. Yapay zeka ürünlerinin risk odaklı değerlendirilmesine olanak sağlayan “Yapay Zeka Risk Yönetimi Sistemi Belgelendirme Programı” hayata geçirilecektir.
SEKTÖREL RAPORLAR HAZIRLANACAK
Yapay zeka alanındaki uluslararası çalışmaların takibi, bu konudaki çalışmalara etkin katılım sağlanması ve katkı verilmesi amacıyla “Uluslararası Yapay Zeka Çalışmaları Takip ve Koordinasyon Komitesi” kurulacaktır. Türkiye’de yapay zeka alanında faaliyet gösteren ulusal ve uluslararası firmalara ve ürünlere yönelik envanter oluşturulacaktır. Yurt içinde gerçekleştirilen AR-GE çalışmaları sonucunda ortaya çıkan yapay zeka ürün ve çözümlerinin KOBİ’ler tarafından kullanılmasını teşvik edecek destek programları uygulanacaktır.
“TÜRKİYE YAPAY ZEKA PORTALI” KURULACAK
“Yapay Zeka Ekosistem Çağrısı” yapılacak ve kamu idarelerinin ihtiyaçları sektör uzmanlığı ile eşleştirmek üzere yeni “Kamu Yapay Zeka Ekosistem Çağrıları” açılacaktır. TÜBİTAK BİLGEM Yapay Zeka Enstitüsü yönetiminde “Türkiye Yapay Zeka Portalı” kurulacak ve sürdürülecektir. Enstitünün tematik alan yapılanmasıyla uyumlu “yapay zeka enstitüsü birlikte geliştirme laboratuvarları” kurulacak, ayrıca Enstitü bünyesinde “Temel Yapay Zeka Araştırma Grubu” oluşturulacaktır. Mesleki eğitim kursları ve işbaşı eğitim programları ile yapay zeka nedeniyle istihdam olanakları daralacak işsizlere ve mevcut çalışanlara yönelik eğitimler düzenlenecektir. Yapay zekanın mesleklerin dönüşümü ve iş gücüne etkisinin değerlendirilmesi amacıyla kurum bünyesinde bir çalışma takımı oluşturulacaktır. Girişim sermayesi fonlarıyla işbirlikleri geliştirilecek ve sektörlere özgü tematik kümeler ile mükemmeliyet merkezlerinin kurulması teşvik edilecektir.
“ÖĞRENME ANALİTİĞİ PLATFORMU” OLUŞTURULACAK
Yapay zeka alanı haricindeki bilim alanlarında eğitim programlarının müfredatına veri bilimi ve yapay zeka konularının dahil edilmesi için koordinasyon sağlanacaktır. Orta ve uzun vadeli iş gücü analizleri dikkate alınarak bu alanda ön lisans, lisans ve lisansüstü düzeyde yeni programlar açılacaktır. Sertifika eğitimi veren özel eğitim kurumları için yapay zeka alanında eğitim programı standartları belirlenecek ve uygulanacaktır. Ulusal meslek standartları ve yeterlilikler hazırlanacak ve bu kapsamda ölçme değerlendirme altyapısı kurulacaktır. İlgili derslerin müfredatları, algoritmik düşünme, yapay zeka teknolojileri ve etik ilkeler ekseninde iyileştirilecek, öğretim programları çerçevesinde dijital içerikler hazırlanacaktır. Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarına ve ortaöğretime yönelik yapay zeka öğretim programı hazırlanacak, öğretmenlerin bu alanda hizmet içi eğitimlerle farkındalıkları artırılacaktır. Öğrenmenin geliştirilmesi için ekosistemin iyileştirilmesine yönelik “öğrenme analitiği platformu” oluşturulacak ve yapay zeka ekosisteminin geliştirilmesi amacıyla yerli üretken yapay zeka uygulamalarına yönelik ulusal yarışmalar düzenlenecektir. Toplumun genç kesimlerine yapay zeka bilincini aşılamak ve bu konuda farkındalığı artırmak amacıyla “Yapay Zeka Okuryazarlığı Seferberliği” başlatılacaktır. Mevcut iş gücünün dönüşümü için özelleştirilmiş “Yapay Zeka Eğitim Modeli” tasarlanacaktır.
KAYNAK: AA
