TÜİK’in 2021-2023 Hayat Tabloları Verileri Açıklandı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2021-2023 yıllarını kapsayan Hayat Tabloları verilerini kamuoyuyla paylaştı. Bu tablolar, 2013 yılından bu yana Türkiye ve il düzeyinde idari kayıtlara dayalı olarak yıllık olarak oluşturulmaktadır. Hayat tabloları aracılığıyla elde edilen doğuşta beklenen yaşam süresi bilgisine ek olarak, ilk kez eğitim durumuna göre beklenen yaşam süresi bilgileri de hesaplandı.
Doğuşta Beklenen Yaşam Süresi Azaldı
Yeni doğmuş bir bireyin mevcut ölümlülük risklerine maruz kaldığında yaşam süresi olarak tanımlanan ‘doğuşta beklenen yaşam süresi’, Türkiye’de 2020-2022 döneminde 77,5 yıl iken 2021-2023 döneminde 77,3 yıla geriledi.
Kadınlar Erkeklerden Daha Uzun Yaşıyor
Türkiye’de 2020-2022 döneminde erkeklerde doğuşta beklenen yaşam süresi 74,8 yıl iken, 2021-2023 döneminde bu süre 74,7 yıla düşmüştür. Kadınlarda ise bu süre 80,3 yıldan 80 yıla gerilemiştir. Genel olarak, kadınlar erkeklerden daha uzun yaşamaktadır ve bu iki cinsiyet arasındaki fark 5,3 yıldır.
15 Yaşındaki Bireyler İçin Beklenen Yaşam Süresi
Çalışma çağının başlangıcı kabul edilen 15 yaşındaki bireylerin ortalama kalan yaşam süresi 63,5 yıl olarak hesaplandı. Bu yaş grubunda erkekler için beklenen yaşam süresi 60,9 yıl, kadınlar için ise 66,1 yıl olarak belirlenmiştir.
30 Yaşındaki Bireyler İçin Beklenen Yaşam Süresi
Türkiye’de 30 yaşında olan bir bireyin kalan yaşam süresi ortalama 49,1 yıl olarak belirlendi. Erkekler için bu süre 46,6 yıl, kadınlar için ise 51,5 yıl olarak hesaplandı. Bu yaş grubu için kadın ve erkek arasındaki beklenen yaşam süresi farkı 4,9 yıldır.
50 Yaşındaki Bireyler İçin Beklenen Yaşam Süresi
Türkiye genelinde 50 yaşında olan bireylerin kalan yaşam süresi ortalama 30,1 yıl olarak saptandı. Erkekler için bu süre 27,8 yıl, kadınlar için ise 32,3 yıl olarak hesaplandı. Türkiye’de 2021-2023 dönemi hayat tabloları verilerine göre, 65 yaşında olan bir bireyin kalan yaşam süresi ortalama 17,4 yıl olarak hesaplandı. Erkekler için bu süre 15,7 yıl, kadınlar için ise 19 yıl oldu. Bu durum, 65 yaşındaki kadınların erkeklerden ortalama 3,3 yıl daha uzun yaşamalarının beklendiğini göstermektedir.
Doğuşta Beklenen Yaşam Süresinin İllere Göre Dağılımı
Doğuşta beklenen yaşam süresinin en yüksek olduğu il 80,8 yıl ile Tunceli’dir. Tunceli’yi, 79,7 yıl ile Şırnak ve 79,5 yıl ile Mardin izlemektedir. Beklenen yaşam süresinin en düşük olduğu il ise 76,1 yıl ile Kilis’tir. Kilis’i, 76,2 yıl ile Gaziantep ve 76,8 yıl ile Adana takip etmektedir.
Erkekler ve Kadınlar Arasındaki Farklar
Erkeklerde doğuşta beklenen yaşam süresinin en yüksek olduğu il 78,1 yıl ile Tunceli’dir. Tunceli’yi, 77,1 yıl ile Mardin ve 77 yıl ile Bingöl izlemektedir. Erkeklerde beklenen yaşam süresinin en düşük olduğu il ise 73,2 yıl ile Kilis’tir. Kilis’i, 73,6 yıl ile Gaziantep ve 74 yıl ile Kırklareli, Edirne ve Adana takip etmektedir.
Kadınlarda doğuşta beklenen yaşam süresinin en yüksek olduğu il 83,6 yıl ile Tunceli’dir. Tunceli’yi, 83,3 yıl ile Şırnak ve 82,5 yıl ile Muğla izlemektedir. Kadınlarda beklenen yaşam süresinin en düşük olduğu il ise 78,7 yıl ile Gaziantep’tir. Gaziantep’i, 79,1 yıl ile Kilis ve 79,2 yıl ile Kütahya ve Hatay izlemektedir.
İstanbul ve Ankara’nın Durumu
En fazla nüfusa sahip olan İstanbul’da doğuşta beklenen yaşam süresi 78,6 yıl ile Türkiye ortalamasının üzerinde yer almaktadır. Bu değer, erkeklerde 75,8 yıl, kadınlarda ise 81,3 yıl olarak belirlenmiştir.
Ankara’da doğuşta beklenen yaşam süresi 79,2 yıl ile Türkiye ortalamasının üstünde yer alıyor. Bu değer, erkeklerde 76,5 yıl, kadınlarda ise 81,8 yıl olarak hesaplandı.
Eğitim Seviyesi ve Beklenen Yaşam Süresi İlişkisi
Türkiye’de eğitim düzeyine göre beklenen yaşam süresi incelendiğinde, eğitim seviyesi yükseldikçe beklenen yaşam süresinin de uzadığı gözlemlenmektedir. Her yaştaki bireyler için, düşük eğitim seviyesine sahip kişilerin beklenen yaşam süreleri daha düşükken, artan eğitim düzeyi ile birlikte bu sürenin uzadığı tespit edilmiştir.
Cinsiyet açısından eğitim düzeyine göre beklenen yaşam sürelerine bakıldığında, hem erkekler hem de kadınlar için eğitim seviyesi yükseldikçe beklenen yaşam süresinin arttığı gözlemlenmiştir. Ortaöğretim altı eğitim seviyesi ile yükseköğretim seviyesine sahip 30 yaşındaki bireyler arasındaki beklenen yaşam süreleri arasında yaklaşık 5 yıl civarında bir fark bulunmaktadır.
