Geçtiğimiz ay hayatını kaybeden Mehmet Doğan’ın 77 yıllık ömrü, bir anlamda vatan, memleket ve kültür nöbetiyle geçmiştir. Bu bağlamda, onun hayatı ve mücadelesi, Türk milletinin kültürel kimliğine olan bağlılığını gözler önüne sermektedir. Mahmut Bıyıklı, Doğan’ın vefatından kısa bir süre önce hastanedeyken bile memleket meselelerini ve Türkiye Yazarlar Birliği (TYB) ile ilgili çalışmaları sürekli olarak sorduğunu aktararak, “Hiçbir zaman kendi derdiyle, kişisel sorunlarıyla hemhal olmadı. Son zamanlarında bile memleketi düşünmekten geri kalmadı.” ifadesinde bulundu.
Kültürel Mücadelede Öncü Bir İsim
Bıyıklı, Doğan’ın genç yaşlarda gelecekte büyük bir kültür adamı olacağının işaretlerini vermeye başladığını belirtti. “Üniversite yıllarındayken kaleme aldığı makaleler, Türkiye’nin gündemini değiştiren ve klasikler arasına giren ‘Batılılaşma İhaneti’ adlı eseriyle dikkat çekmiştir.” dedi. Bu eser, Doğan’ın henüz 25’li yaşlarda iken yayınladığı ve Türkiye’de büyük yankı uyandıran bir çalışmadır. “Kitap, kültürel sapmanın ve dönüşümün kaynaklarını sorgulayan bir metin olarak değerlendirilmektedir.” diye ekledi.
Mehmet Doğan’ın Türkçe üzerine yaptığı çalışmaların toplum üzerindeki etkisini de vurgulayan Bıyıklı, “Dili kaybettiğimiz andan itibaren neyi kaybettiğimizin farkındaydı. Toplumun temel meselelerini bilen Mehmet Doğan gibi aydınlar, içlerinde sürekli bir yangın taşımaktaydılar ve bu yangının sönmesi için mücadele ediyorlardı.” dedi. Doğan, Mehmet Akif Ersoy ile başlayan Batılılaşma projesine karşı duran aydınlar zincirinin önemli bir halkasıdır. Nurettin Topçu, Sezai Karakoç ve Necip Fazıl Kısakürek gibi isimlerden sonra en çok mücadele eden ve eser veren kişidir.
Bir Sözlükçünün Eserleri ve Mirası
Bıyıklı, Doğan’ın çalışmalarına da değinerek, “Mehmet Doğan’ın döneminde sözlük eksikliği vardı ve bu boşluğu doldurmak için çalışmalara başladı. Yazarlar Birliği’nin varlığına da katkıda bulundu.” ifadesini kullandı. Doğan, kendi değerlerimizdeki eksiklikleri gidermek için yoğun bir çaba sarf etmiştir.
Doğan’ın hazırladığı “Büyük Türkçe Sözlük”’ün ortaya çıkış hikayesini de anlatan Bıyıklı, bu eserin Doğan’ın vefatına yakın 100 bin kelimeyi aşan dev bir eser haline geldiğinin altını çizerek, “Mehmet Doğan, her gün disiplinli bir şekilde, düzenli olarak sabahları bu sözlük üzerinde çalışıyordu. Bugün, Büyük Türkçe Sözlük şairlerin, yazarların, aydınların ve akademisyenlerin kitaplıklarında yer almaktadır.” dedi. “Eğer Mehmet Doğan, hayatında sadece bu sözlüğü Türk milletine armağan etseydi bile, yine dev bir adam olarak tarihe geçecekti.” değerlendirmesinde bulundu.
