Kuduz Aşısı Üzerine Önemli Gelişmeler
Bursa Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Viroloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Kadir Yeşilbağ, insana yönelik yerli kuduz aşısı için preklinik (klinik öncesi) çalışmalara geçildiğini açıkladı. Kayseri’de, Erciyes Üniversitesinin ev sahipliğinde düzenlenen 5. Uluslararası Aşı Bilimi Kongresi’ne katılmak üzere bulunan Yeşilbağ, kuduz hastalığının insanlık tarihinde bilinen en eski zoonoz (hayvanlarla insanlar arasında geçiş yapabilen hastalıklar) hastalığı olduğuna dikkat çekti.
Kuduz hastalığına yakalanan bireylerin neredeyse tamamının hayatını kaybettiğini belirten Yeşilbağ, bu nedenle hızlı ve etkili bir tedavi uygulamanın zorunlu olduğunu vurguladı. Türkiye’nin yüksek kuduz riski altındaki ülkelerden biri olduğuna dikkat çeken Yeşilbağ, kuduzun taşıyıcısı olan çok sayıda hayvan türü bulunduğunu ifade etti. Yarasalar, vahşi etçil hayvanlar, kediler ve köpeklerin bu taşıyıcılar arasında yer aldığını dile getirdi. Yeşilbağ, “Bu gruptaki en önemli taşıyıcı köpeklerdir. İnsanlardaki kuduz vakalarının yüzde 99’dan fazlası köpeklerle ilişkilidir.” dedi.
Ülkemizde yılda yaklaşık 450 bin kuduz riskli temas vakası yaşandığını ve bu sayının her geçen gün arttığını belirten Yeşilbağ, bunun temel nedeninin insan ile hayvan teması ve genel köpek popülasyonundaki artış olduğunu değerlendirdi.
Hayvana Yönelik Üretilen Kuduz Aşısı İhraç Ediliyor
Yeşilbağ, Türkiye’de kuduz hastalığına yakalanan insanlara, dünya genelinde bilimsel olarak en güncel tedavi yöntemlerinin uygulandığını belirtti. Kuduz aşısının yerlileştirilmesinin önemine vurgu yapan Yeşilbağ, “Türkiye, kuduz aşısı üretmeye başlayan ilk ülkelerden biridir. Ancak zamanla teknolojik gelişmelere ayak uydurulamadığı için aşı üretimi sekteye uğramıştır.” dedi. Günümüzde özel sektör ve üniversite işbirliğiyle yürütülen çalışmalarla, Türkiye’de hayvanlar için kuduz aşısının geliştirilmesi ve üretimi için araştırma, geliştirme ve altyapı faaliyetlerinin yeniden başlatıldığını açıkladı. Yeşilbağ, “Şu anda ürettiğimiz aşı yurt dışına ihraç edilmektedir ve Türkiye’de de lisanslama süreçleri tamamlanma aşamasındadır.” şeklinde konuştu.
İnsana Yönelik Kuduz Aşısında Klinik Öncesi Çalışmalara Başlandı
Yeşilbağ, hayvanlarda kullanım için yılda yaklaşık 2 milyon doz, insanlarda kullanım içinse yaklaşık 1,5 milyon doz kuduz aşısının ithal edildiğini ifade etti. İnsana yönelik yerli kuduz aşısı çalışmalarının sürdüğünü belirten Yeşilbağ, “Farklı özel sektör kuruluşları bu alanda projeler yürütüyor. Adıyaman’da kurulu bir özel sektör kuruluşu ile yerli insan kuduz aşısının geliştirilmesi üzerine bir proje gerçekleştirdik. Bu kuruluş daha önce hayvan sağlığına yönelik faaliyet gösterirken, Covid-19 sürecinde insan sağlığına yönelik projeler de yürütmüştür.” dedi.
Yeşilbağ, “Projemiz şu anda tamamlanma aşamasında. Buradaki temel amacımız, bu aşının araştırma ve geliştirme aşamalarını, yani preklinik aşamalarını gerçekleştirmekti. Mevcut insan kaynağımızla ve altyapımızla bu süreci başarıyla yürüttüğümüzü gösterdik. Şu anda preklinik aşamada ilerliyoruz.” diyerek sözlerini sonlandırdı.
