Cambridge Üniversitesi’nin Öncülüğünde Yeni Bir Keşif
Cambridge Üniversitesi’nin liderliğindeki uluslararası bir araştırma ekibi, James Webb Uzay Teleskobu ile Büyük Patlama’dan yaklaşık iki milyar yıl sonra oluşmuş olan bir galaksiyi derinlemesine inceleme fırsatı buldu. Merkezinde süper kütleli bir kara deliğe sahip olan bu galaksi, “sönmüş” bir durumda bulunuyor. Yani, yeni yıldız oluşumunun büyük ölçüde durduğu gözlemlenmiştir.
Bu kara deliğin, galaksiden yüksek hızlarda gaz fırlatması, yeni yıldız oluşumunu engelleyen bir faktör olarak öne çıkıyor. Araştırma ekibinin ortak liderlerinden Dr. Francesco D’Eugenio, “Önceki gözlemlerimize dayanarak, bu galaksinin yıldız oluşumunu durdurduğunu biliyorduk ve bunun kara delik ile ilişkili olduğunu tahmin ediyorduk. Ancak Webb Teleskobu’na kadar bu ilişkiyi net bir şekilde belirleyememiştik” şeklinde açıklamada bulundu.
Galaksinin Özellikleri
Bu galaksi, resmi adı GS-10578 olan ancak gözlemci bilim insanı Pablo’dan esinlenerek “Pablo’nun Galaksisi” olarak adlandırılan büyük bir yapı. Yaklaşık olarak Güneş’in 200 milyar katı kütleye sahip olan bu galaksideki yıldızların çoğu, 12,5 ile 11,5 milyar yıl önce oluşmuş durumda.
Kara Deliğin Gaz Akışına Etkisi
Çalışmanın diğer bir ortak yazarı Profesör Roberto Maiolino, “Evrenin bu kadar erken döneminde bu denli büyük bir ‘ölü’ galaksi görmek oldukça ilginç. Yıldız oluşumunu durduran sürecin hızlı bir şekilde gerçekleşmiş olması muhtemel” diye belirtti. Webb Teleskobu ile yapılan gözlemler, galaksinin saniyede bin kilometre hızla büyük miktarda gaz dışarı attığını ortaya koydu. Bu yüksek hız, gazın galaksinin kütle çekiminden kurtulmasına olanak tanıyor.
Yıldız Oluşumunu Durduran Kara Delik
Ekip, kara deliğin galaksinin dışına büyük miktarda gaz fırlattığını ve bunun da yeni yıldızların oluşumunu engellediğini tespit etti. D’Eugenio, “Bu galaksiyi öldüren kara delik. Galaksiye gerekli olan ‘gıdayı’ keserek yıldız oluşumunu durduruyor,” ifadelerini kullandı. Bu yeni keşif, kara deliklerin galaksiler üzerindeki etkisini daha net bir şekilde ortaya koyarken, bilim dünyası kara deliklerin galaksilerde yıldız oluşumunu nasıl durdurduğunu anlamada önemli bir adım atmış oldu.
Araştırmacılar, Atacama Büyük Milimetre/Milimetrealtı Dizisi (ALMA) ile gerçekleştirecekleri yeni gözlemlerin, galakside hâlâ yıldız oluşumu için gerekli olan gazın gizlenip gizlenmediğini ve süper kütleli kara deliğin galaksi çevresinde nasıl bir etki yarattığını netleştirmesini bekliyorlar.
KAYNAK: TRT HABER
