Türkiye’nin Su Durumu ve Tarımsal Kullanım
Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre, 1 Ekim 2023 – 31 Temmuz 2024 tarihleri arasında Türkiye’nin su yılı yağışları, 549,3 milimetre ile hem mevsim normallerinin hem de geçen yılki yağış miktarlarının üzerinde gerçekleşti. Mevsim normali 533,7 milimetre iken, geçen yılın aynı dönemindeki yağış miktarı 517,3 milimetre olarak kaydedilmiştir.
Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Biyosistem Mühendisliği Arazi ve Su Kaynakları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halim Orta, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye’de suyun büyük bir kısmının tarımda kullanıldığını ve bu kullanımın daha verimli hale getirilmesi gerektiğini vurguladı. Türkiye’de suyun yaklaşık %74 ila %75’inin tarımsal sulamada, %13’ünün evsel kullanımda ve %13’ünün ise sanayide tüketildiğini belirten Orta, tarımsal sulama yöntemlerinin modernize edilmesi gerektiğini ifade etti.
Orta, Türkiye’de tarımsal sulamanın ağırlıklı olarak yüzey sulama yöntemleriyle yapıldığını belirtti. Bu yöntemde, suyun açık kanallar üzerinden taşındığını ve bu nedenle buharlaşma ve sızma yoluyla ciddi su kayıplarının yaşandığını açıkladı. Orta, sözlerine şöyle devam etti:
- “Kaynaktan alınan suyun yalnızca yarısı bitkinin kök bölgesine ulaşabiliyor. Yani, tarımsal sulamada kaynağımızdan aldığımız 100 litre suyun yalnızca 50 litresi bitkiler tarafından kullanılabiliyor.”
- “Yağmurlama, damla sulama ve hatta toprak altı damla sulama gibi gelişmiş yöntemlere geçmeliyiz. Bu yöntemler, suyun doğrudan bitki kök bölgesine iletilmesini sağlayarak israfı önler.”
- “İletim hatlarımızı kapalı boru sistemlerine dönüştürmeliyiz; bu sayede tarımda kullandığımız 40 milyar metreküp suyun yarısını tasarruf edebiliriz. Bu miktar, sanayi ve şehir kullanımından daha fazla suya denk gelir.”
Evlerde ve Sanayide Su Tüketimi
Şehirlerde suyun yaklaşık üçte birinin eski altyapı sistemleri, kaçak su kullanımı ve kontrolsüz bahçe sulamaları nedeniyle kaybolduğuna dikkat çeken Orta, “Suyu verimli kullanmak için bina saçaklarına ve beton zeminlere düşen yağmur suyunun tek damlasını dahi kaybetmememiz gerekiyor. Site bahçelerinin altına devasa su depoları inşa ederek bu suları kullanmalıyız.” dedi.
Evlerde, mutlaka çift deşarj hattı bulunması gerektiğini ifade eden Orta, “Biri sebze ve meyve yıkadığımız temiz suyu sifon ve bahçe sulaması gibi işlerde kullanmak için, diğeri ise tekrar kullanılamayacak atık sular için olmalı.” şeklinde konuştu.
Sanayi sektöründe de su kullanımında ciddi sorunların yaşandığını belirten Orta, eski teknolojilerin kullanımı nedeniyle su israfının arttığını vurguladı. Sanayide kullanılan suyun geri kazanımı konusunda ciddi eksikliklerin bulunduğunu aktaran Orta, “Kullandığımız ve atık suya dönüşen suyun yalnızca %5’ini arıtabiliyoruz.” diye belirtti. Eski teknolojilerin, yeni teknolojilere göre birkaç kat daha fazla su kullanarak üretim yaptığını söyleyen Orta, suyu daha verimli kullanmak ve atık suyun arıtılması için gerekli yatırımların yapılması gerektiğini dile getirdi.
Fabrikaların suyu tek bir işlemde kullanmak yerine, ABD ve Avrupa’da olduğu gibi 18-20 farklı işlemde kullanıp arıtarak doğal kaynağına geri bırakması gerektiğini ifade eden Orta, bu yöntemin hem su tasarrufu sağlayacağını hem de çevre kirliliğini azaltacağını belirtti.
Yağmur suyunun daha etkin kullanılması gerektiğinin altını çizen Orta, sözlerini şöyle tamamladı:
- “Gelecekte su kıtlığıyla karşılaşmamak için bugünden önlemlerimizi almalıyız. 2040 yılında ülkemizde ciddi bir kuraklık afeti bekleniyor ve bu, göçlere neden olabilecek düzeyde bir kuraklık olabilir.”
- “Su kaynaklarının her damlasını korumalı ve israfı önlemeliyiz. Ekosistemi bozmayan baraj ve göletler inşa edilmeli; buralarda yağmur suyunu toplayarak içme, kullanma ve tarımsal sulama gibi ihtiyaçlar giderilmelidir.”
- “Şehirlerde, sitelerde sarnıç benzeri sistemler yapılmalı ve yağmur suyu bu sistemlerde toplanarak havuzlarda, bahçe sulamasında ve yangın koruma tedbirlerinde kullanılmalıdır.”
- “Türkiye’nin su kaynaklarını verimli kullanabilmesi için, su yönetiminde modern ve sürdürülebilir yaklaşımların benimsenmesi gerektiği ortaya konuluyor. Bu doğrultuda atılacak her adım, gelecekte su kıtlığı ve kuraklık gibi felaketlerin önlenmesine katkı sağlayacaktır.”
KAYNAK: AA
