ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA), Perseverance keşif aracının yaptığı yeni bulgularla ilgili çarpıcı bir açıklama yaptı. Bilim insanları, Mars’ta milyarlarca yıl önce mikrobik yaşam formlarına ev sahipliği yapmış olabileceğine dair önemli ipuçları taşıyan bir kaya tespit etti. Bu kaya, “Cheyava Şelalesi” adıyla anılmakta ve Büyük Kanyon’daki bir şelaleden esinlenerek adlandırılmıştır. Cheyava Şelalesi, ok ucu şeklindeki yapısıyla dikkat çekmekte ve Mars’ın geçmişine dair önemli bilgiler sunmaktadır.
GEZGİNİN KEŞFETTİĞİ ALANDA MİLYARLARCA YIL ÖNCE SU VE YAŞAM BULUNABİLECEĞİNE DAİR İZLER BARINDIRIYOR
Kaya, gezgin tarafından keşfedilen alanda, milyarlarca yıl önce geçen su akıntılarının izlerini taşıdığını gösteriyor. Ayrıca, yaşam formları tarafından oluşturulmuş olabileceği düşünülen kimyasal izler ve yapılar içerdiği tespit edildi. Perseverance’ın incelediği 22’nci kaya örneği olan “Cheyava Şelalesi”, 21 Temmuz’da, çok uzun zaman önce Jezero Krateri’ne akan su tarafından oluşturulmuş 400 metre genişliğindeki eski bir nehir vadisi olan Neretva Vallis’in kuzey kenarında bulundu.
Perseverance’ın üzerinde bulunan “Organikler ve Kimyasallar için Yaşanabilir Ortamların Raman ve Lüminesans ile Taranması (SHERLOC)” cihazı, Cheyava Şelalesi’ni birkaç kez tarayarak, organik bileşiklerin varlığını ortaya çıkardı. Bu karbon bazlı moleküllerin, yaşamın temel yapı taşları olarak kabul edildiği, ancak biyolojik olmayan süreçlerle de oluşabileceği vurgulandı.
“Cheyava Şelalesi” üzerindeki izler, Dünya’da mikropların fosilleşmiş kalıntılarını taşıyan kayalarla benzerlik gösteriyor. California Teknoloji Enstitüsü’nden Perseverance projesi ekibinden Ken Farley, bu konuda şu ifadeleri kullandı: “Cheyava Şelalesi, Perseverance tarafından şu ana kadar incelenen en şaşırtıcı, en karmaşık ve potansiyel olarak en önemli kaya. Organik maddeler, mikrobik yaşamın enerji kaynağı olarak kullanabileceği kimyasal reaksiyonları gösteren belirgin renkli noktalar ve yaşam için gerekli olan suyun kayanın üzerinden geçtiğine dair ilk ikna edici bulguları elde ettik. Ancak, kayanın nasıl oluştuğunu ve çevresindeki kayaların ‘Cheyava Şelalesi’ni ne ölçüde ısıttığını tam olarak anlayamadık.”
Cheyava Şelalesi’nde, kaya boyunca uzanan büyük beyaz kalsiyum sülfat damarları ile bunların arasında, Mars’a özgü paslı kırmızımsı rengi veren minerallerden biri olan hematitin varlığını gösteren madde şeritleri bulunuyor. Söz konusu kırmızı bölgelerde, leopar desenine benzeyen siyah maddelerle çevrili çok sayıda düzensiz şekilli, milimetrik boyutta kirli beyaz lekeler de tespit edildi. Perseverance’ın “X-ışını Litokimyası için Gezegensel Enstrüman (PIXL)” cihazı, bu siyah halelerin hem demir hem de fosfat içerdiğini belirledi.
Perseverance ekibinden Avustralya’daki Queensland Üniversitesi astrobiyologu David Flannery, bu bulgularla ilgili olarak, “Bu noktalar büyük bir sürpriz. Dünyada kayalardaki bu tür özellikler genellikle yeraltında yaşayan mikropların fosilleşmiş kalıntılarıyla ilişkilendirilir.” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.
LEOPAR DESENLERİ, GEZEGENDEKİ MAGMANIN ETKİSİYLE DE OLUŞMUŞ OLABİLİR
Öte yandan, kayada tespit edilen milimetre boyutunda olivin kristalleri ile sülfatın, gezegenin magmasının kristalleşmesiyle oluşmuş olabileceği ve bu süreçte yaşanamaz sıcaklıklarda kayaya yapışarak biyolojik olmayan yollarla leopar desenlerini oluşturmuş olabileceği de düşünülmekte. Bilim insanları, bu gözlemlenen izlere dair farklı teorileri değerlendirerek, antik yaşam izlerine dair kesin bulgular elde etmek için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini vurguluyor.
KAYNAK: AA
